Dinsdag 18 juli Naar Ambrym
De bedrijfsleider van het motel heeft in het jaar, dat hij daar zit, nog niet eerder Nederlanders gezien.
Omdat we gisteren door hadden gekregen, dat onze vlucht naar Norsup op Malekula twintig minuten vervroegd was, had de mevrouw van het motel tegen Atmosphere gezegd, dat wij om 7:00 uur opgehaald wilden worden. Zelf hebben ze daar 7:30 uur van gemaakt. Men zegt hier, dat dat makkelijk moet kunnen. Dit is Vanuatu. Om 7:30 uur gaan we bellen waar de chauffeur blijft, die uiteindelijk om 7:40 uur aankomt. Die tien minuten maken net het verschil, want als we bij de vluchthaven aankomen, blijkt onze vlucht al gesloten en kunnen we niet meer mee. We zijn vijf minuten te laat. Wij doen alsof we gek zijn en wij weten ineens niets meer van de tijdswijziging. Wij zeggen, dat we een uur voor vertrek aanwezig zijn. We moeten flink soebatten. Ze nemen wel onze bagage in en dan moeten we gaan zitten afwachten. We hebben er een hard hoofd in en zien al van alles in duigen vallen. Vanmiddag hebben we een vlucht naar Ambrym waar de komende dagen festival is. Naar Ambrym gaat niet elke dag een vliegtuig.
Maar gelukkig, om 8:10 uur komt de man met instapkaarten aanzetten. We zijn hem zeer dankbaar en we zijn erg opgelucht. We willen niets meer met Atmosphere te maken hebben als we terug komen op Efate.
We vertrekken meteen met een kleine twin-otter waar twintig mensen in kunnen. We zijn de enige westerlingen aan boord.
Ondertussen begrijpen we, dat alle toeristen alleen maar naar Efate, Tanna en Espirito Santo gaan. Niemand gaat naar Malekula, Maskelyne, Ambrym, Mota Lava en Rah, eilanden die wij wel zullen gaan bezoeken.
Na een klein uur landen we op Malekula. Het kleine vliegtuig is groter dan alle gebouwtjes op het vliegveld bij elkaar.
We moeten een paar uur wachten. We zijn de enige passagiers hier. Tussen 10 en 11 uur wil de verkeersleider even weg en of wij op het vliegveld willen passen? Doen we!
Tot nu toe drinken we overal water uit de kraan. Alleen niet op de Yasawa-eilanden in Fiji, maar verder overal wel.
We moeten ons zelf laten wegen. Local taks hoeven we niet te betalen. Er komen steeds mannen pakketjes afgeven, die blijkbaar mee moeten.
We vertrekken zodra de piloten klaar zijn. Een kwartier te vroeg. Je moet altijd zorgen op tijd te zijn.
In dit vliegtuig zitten nog een paar westerlingen. Een gezin van vier en een mevrouw alleen. Met z’n allen worden we in twee bootjes naar Ramon Bungalows gevaren, aan de noordwestkant van het eiland. Er is geen weg naar toe. Op het hele eiland zijn amper wegen. Het is twee uur varen. Het is grotendeels bewolkt, gelukkig droog en niet koud. We worden ontvangen met fruit, cake en citroenlimonade. Men heeft geen koelkast…
Er zijn maar drie huisjes, die pal aan het water liggen. Simpele huisjes, maar met een goed bed en een muskietennet. Voor de kust liggen verschillende zeilboten.
Er is een redelijke douche. Koud uiteraard, maar daar knap je toch aardig van op.
De huisjes zijn overboekt. Of we hoger op de berg in een andere kamer willen? Daar hebben we geen zin. Het hoeft niet en we weten niet hoe het opgelost is.
Het eten krijgen we opgediend op een bord samen met een glas water. We eten kip, rijst, spinazie en nog wat ondefinieerbare dingen. Smaakt prima.
Als het donker wordt, is er elektriciteit, totdat we naar bed gaan.

Woensdag 19 juli Ambrym, Fanla-festival
We worden wakker als het licht wordt om 6:00 uur. ’s Nachts was het aardedonker en hoorden we alleen de golfslag voor de deur.
Vandaag en morgen is het festival van Fanla. Daarna is het twee dagen feest in Olal, iets verder naar het noorden.
Langs de kust van Ambrym leven de lokale stammen op nog traditionele wijze in kleine dorpjes. Hun ceremonies en rituelen zijn nog even fascinerend als honderd jaar geleden.
Naar Fanla kunnen we lopen. Als je de weg weet, is het een half uur; anders drie kwartier. De weg gaat alleen maar omhoog. Er rijdt ook een truck waar alle andere mee gaan. We wandelen via een ons gewezen short-cut. Het is flink zweten.
Fanla is een dorpje met rieten huisjes., waar 120 mensen wonen. De volgorde van belangrijkheid is man, varken, kind, vrouw. De vrouw is dus helemaal niets, terwijl zij wel al het werk doet. Het moet niet gekker worden.
We worden welkom geheten door Freddie. Eén dag kost VUV 4500, € 40.
Vanuit Nederland hebben we hem geprobeerd te bellen voor kaartjes, maar dat lukte niet. Ook ons reisbureau heeft vooraf geen kaartjes kunnen organiseren. Het is geen enkel probleem om ze hier te krijgen. Elk guesthouse geeft aan Freddie door of er toeristen naar het festival komen. Er wordt pas begonnen als iedereen er is.
Er zijn dertig toeristen, waaronder veel zeilers. Die komen eigenlijk voor de vulkaan en hoorden toevallig van het festival. De klim naar de vulkaan schijnt erg mee te vallen en wij gaan er nog een nachtje over slapen. Veel van die zeilers zijn jaren onderweg en varen de hele wereld over.
Een stuk of twintig mannen dansen op de heilige plaats. Alleen mannen dansen. Er wordt een streep in het zand getrokken waar je achter moet blijven. Op die heilige plaats mogen alleen de dansers komen. Aan de kanten staan een heleboel bijzondere gongs, houten beelden/trommels van wel zes meter doorsnee.
Er is een stellage gemaakt waarop de chief staat te dansen. Dat is zo’n oude man die amper nog op zijn benen kan staan. Zijn vader is in 1967 gestorven.
De mannen dragen alleen een brede band om de heupen, aan de achterkant wat veren en aan de voorkant is de penis met bladeren omwikkeld. Met een bloem in het oor is dat alles wat ze dragen. Ze zingen, stampen met de voeten en er wordt op houten rechtopstaande trommels geslagen.
We maken een wandelingetje door het dorp en zien de vorige heilige plaats, die alleen betreden mag worden door familie van de chief. Het graf van de chief die kapitein Cook vroeger heeft ontmoet, ligt er. Vruchten uit dat stuk bos zijn verboden te eten. Alleen de chief mag die eten.
Er zijn veel strenge rituelen en meerdere chiefs in een dorp. De één is belangrijker dan de andere. Het is moeilijk te begrijpen. Niet alleen voor ons, maar ook de lokalen snappen lang niet alles. Eén van de zonen van de chief wordt later de nieuwe chief. Dit is niet noodzakelijk de oudste zoon.
We zijn de enige Nederlanders. De lunch heeft een hoop voor ons vreemde gerechten. Lia neemt o.a. een kokosnoot, drinkt het vocht eruit en eet het jonge vruchtvlees op. Van de andere proberen we van alles wat.
’s Middags zijn er nog meer dansen door dezelfde mensen in dezelfde uitdossing. Er staan maskers die ze morgen zullen gaan dragen. Dan is het echte festival met de beroemde Rom Dance. We hebben het idee, dat vandaag meer voor de toeristen is. Alleen de lokale kinderen kijken toe.
Er worden wat magic dingen uitgevoerd, die voor iedereen erg doorzichtig zijn. Het is wel grappig.
Ze verkopen prachtig houtsnijwerk. Degene die wij mooi vinden, zijn veel te groot om mee naar huis te nemen.
Prachtig weer vandaag. Amper wolken, weinig wind. Hierdoor wordt de terugweg wel warm, maar het is alleen naar beneden en gaat dag allemaal makkelijk.
We koelen het ene biertje, dat ze hebben met een natte sok en het beetje wind dat er staat. Iedereen is verbaasd, dat dat werkt.

Donderdag 20 juli Ambrym, Fanla-festival
We lopen weer naar het festivalterrein. Het festival zou om 9:00 uur beginnen, Vanuatu-tijd. We zijn er rond die tijd en zijn weer een van de eersten. Ongeveer dezelfde buitenlanders als gisteren. Er zijn twee meisjes met lang blond haar. Kleine lokale meisjes met korte donkere kroeskopjes voelen voorzichtig en maken er vlechtjes in.
Het begint pas tegen 10:30 uur.
Het is het wachten waard. Er komen 24 prachtig uitgedoste mannen aan geschuifeld. Ze dragen grote bossen gedroogde bananenbladeren om hun lichamen. Allemaal hebben ze een op het eerste oog eenzelfde masker op, maar ze zijn allemaal verschillend. Ze dragen een lange rieten lans die zo dik is, dat hun hand er in past. Hij wordt als wapen gebruikt om de mensen, symbolisch, op afstand te houden. Ze lopen in twee rijen naar het open terrein. In het midden dansen dezelfde mannen van gisteren. De rijen gaan luid zingend en stampend met de voeten zeer langzaam vooruit. We mogen niet te dicht in de buurt komen, want de maskers zijn heilig. Vrouwen moeten meer afstand bewaren dan mannen. Op het terrein voeren ze nog enkele dansen uit. Het hele dorp is vandaag uitgelopen. Iedereen blijft netjes aan de kant. Erg indrukwekkend.
Daarna worden de maskers verkocht aan iedereen die maar geld heeft. Wel alleen aan mannen. Daarmee heeft iemand het recht om dat masker te dragen. Zij zijn de nieuwe dansers. De maskers worden slechts eenmaal per jaar gebruikt.
Het regent heel even. Zo zachtjes, dat je er niet nat van wordt. Het is een warme dag vandaag.
De nieuwe dansers hebben ook kleine varkens ingebracht. Zij doden die ter plekke met houten knuppels. Er is een groot wild varken, dat ze vannacht hebben gevangen en toe meteen gedood. Het ligt als trofee op het terrein. Dat vinden wij dan wat minder, maar het hoort bij hun cultuur.
We krijgen dezelfde lunch als gisteren.
Na het dansen wordt het verhaal van kapitein Cook verteld. Ze laten een bijl en een pijp zien, die van hem zijn geweest. Zeggen ze.
In een hut bewaren ze de grootste yam die er ooit gevonden is, twee meter lang en erg zwaar.
Een yam is de lange smalle wortel, terwijl een taro dikke knol is. Langzaam maar zeker beginnen we de verschillende soorten te herkennen.
De Australische man heeft een polaroidcamera waar hij foto’s mee maakt en uitdeelt. De kinderen zijn er zielsgelukkig mee. Ze moeten blazen om de foto te laten drogen, zodat het plaatje tevoorschijn komt. Dat is pas magic!
We lopen weer terug en zijn om een uur of drie bij de bungalows. De koude douche is heerlijk. Hier een videoverslag van het festival.
Er is een nieuw krat bier gebracht. Er staat vandaag amper wind en de biertjes worden niet echt koeler in de natte sokken. We doen het er maar mee.
Tot het avondeten zitten met de hele groep, het Australische gezin, de Australische vrouw, een Deense en een Franse man, die ergens in een tent slapen, buiten te genieten van de prachtige zonsondergang.
Het diner bestaat uit taro, yam, lalap, kip, varkensvlees, spinazie en rijst. Van de eerste drie dingen zijn we niet zo gecharmeerd; de rest smaakt prima en is meer dan genoeg.

Vrijdag 21 juli Ambrym, Olal-festival
We zijn vannacht een keer wakker geworden van geluiden, terwijl het vorige nachten altijd doodstil was. We hebben wat rond geschenen met de zaklamp, maar hebben niets gezien. ’s Morgens wel! Een rat heeft onze hardplastic doucheschuimfles doorgeknaagd. Die stond op het tafeltje. Alle schuim is er uit gestroomd en een groot deel ligt op de grond. De fles is leeg. Eigen schuld. Hadden we maar geen schuim met kokosgeur mee moeten nemen (die we thuis hadden gekocht in de veronderstelling, dat het gewone douchegel was). Het is een troep.
We horen dat het bungeejumpen in Pentacost alleen nog maar in mei is. Niet meer in juni. We hadden daar ook wel naar toe gewild, maar dan zouden we de festivals hier op Ambrym gemist hebben. De data liggen dit jaar te ver uit elkaar. We hebben een keuze moeten maken.
Om 8:00 uur zou een truck voor moeten rijden om ons naar het festival in Olal te brengen, aan de noordkant van het eiland. 8:00 uur Vanuatu-tijd. Na negenen, als we net van plan om toch maar een boot te huren, komt de truck aanzetten. We zijn met een Australische mevrouw, een Fransman, een Deen, twee Tsjechen, Freddie onze gids en wij. Wij gaan in de open achterbak. De weg is slecht tot zeer slecht. Het is niet ver, twee uur lopen, zegt iemand, en we rijden er een half uur over. We moeten ons goed vasthouden om er niet uit te vallen. We komen langs Fanla waar nog iemand zit, die ook naar Olal wil, maar men stopt niet, rijdt door, zet ons af, rijdt terug, pikt één iemand op en rijdt weer terug. Die ene had toch makkelijk bij ons in de truck gepast, zodat het festival eerder zou kunnen beginnen? Nu zit iedereen te wachten. Niemand die het begrijpt. Freddie haalt zijn schouders op. De truck kost VUV 500 per persoon.
De toegang is hier VUV 3500 per persoon. De dans van vandaag lijkt erg op die van de eerste dag in Fanla. Wat het wel erg leuk maakt, is de yam-fabriek. Zes vrouwen zitten in de buitenlucht een vuur te stoken en roosteren yams. Yams zijn lange bruine wortels waar ze verschillende gerechten van kunnen maken. Er zijn ook allerlei verschillende yams. Wij zien het verschil niet tussen de een en ander, maar dat is er dus wel. De een moet meteen gegeten worden, de ander kan bewaard blijven en van verschillende yams maakt men verschillende gerechten. De vrouwen dragen niets meer dan rieten rokjes tot op de knieën.
’s Middags dansen ze zowaar even met de mannen mee. In Fanla mag dat niet. Daar mogen vrouwen helemaal niets.
Hier in Olal spreekt men Frans tegenover Engels in Fanla. De plaatsen liggen zo dicht bij elkaar! Sommige kunnen dat wel en vertalen voor ons. De zeilers die er vandaag zijn, een stuk twaalf, veertien, zijn allemaal Fransen. Hier een videoverslag van het festival.
We nemen afscheid van de mensen die in ons guesthouse zaten, zij blijven allemaal hier, en wij lopen met Freddie een uur terug. In Nobul liggen de boten van de zeilers en is er voor ons een bootje besteld voor het laatste stuk. Uiteraard weer een poosje wachten, maar ondertussen zijn we niet anders gewend.
De boot kost VUV 1000 p.p.
’s Avonds gaat de zon als een rood balletje onder. We zitten vandaag alleen in het guesthouse.
We laten Freddie (een andere dan die van het festival) de vulkaantocht voor morgen regelen. Hij laat de tijd van vertrek met grote groep die twee dagen gaat, veranderen, zodat wij om 6:00 uur’ s morgens kunnen gaan lopen. Wij gaan het in één dag lopen; de meeste doen er twee dagen over en slapen ergens dichtbij de top.

Zaterdag 22 juli Ambrym
Tijdens het ontbijt zien we een heel school springende vissen heel dicht bij de kust. Tientallen. Ze springen wel tien keer boven water allemaal precies op dezelfde tijd.
Slechts een half uur na afspraak komt de truck al voorrijden. Trucks en boten zijn hier nooit op tijd. Vliegtuigen vertrekken op tijd of te vroeg.
Na ruim een half uur komen we in Ranvetlam, het beginpunt van de wandeling. Zo’n auto is wel duur, maar om nou nog eens twee uur heen en twee uur terug extra te gaan lopen, wordt ons te gek. We betalen VUV 6.000 in een of ander plaatsje. Ze roepen iets over gate, guide, truck en wij weten eigenlijk niet precies waar we nou voor betalen. Hadden we de tour bij Malampa Travel geboekt, dan zou het VUV 7.950 tour + VUV 1.000 gate + VUV 4.000 truck kosten per persoon. Dat hebben we in ieder geval nog lang niet uitgegeven.
Het weer is redelijk. Niet te zonnig, droog en de vulkanen zijn zichtbaar. We wandelen eerst over een smal paadje omhoog, een uur lang. We lopen door de jungle, waardoor we altijd in de schaduw blijven. Het gaat geleidelijk omhoog en is prima te belopen. Daarna komen we op het asveld. Vijf kwartier vlak lopen op lavagruis. Onze gids loopt op blote voeten over de kleine scherpe steentjes. Wij beginnen al te piepen als we één klein stukje in onze schoen voelen. De gids moet minstens een tien centimeter dikke eeltlaag hebben. Hij heeft ook een groot kapmes mee, waarmee hij planten die op het pad groeien, weg maait. Op het eind van dat asveld is het nachtkamp. Om de top daar vandaan te bereiken, is het nog een uur erg steil omhoog lopen.
Veel mensen maken een tweedaagse tocht, zodat ze ’s avonds of ‘s nachts de vulkaan in het donker zien. Je ziet dan de rode gloed tegen te wolken schijnen. Het is ook mogelijk om dan op de kraterrand te staan, maar daar moet je wel voor donker zijn. Op sommige stukken hangen touwen om het klimmen makkelijker te maken. Geen pretje als je dan in het donker naar beneden zou moeten lopen. Voordeel is wel, dat je meer kans hebt om überhaupt iéts te zien. Het is vaak bewolkt en regelmatig komen er mensen boven, die de hele lava-plas niet te zien krijgen.
Op een plek is een klein poeltje waar een fles bij ligt die half door midden is gesneden. Hier kunnen we lekker vers, koud water drinken. Zomaar uit en poeltje. We doen het gewoon (en krijgen er niks van). Doordat het laatste stuk zo steil is, ben je heel snel boven. Diep onder ons zien we een grote plas knaloranje kolkende lava. Wat een machtig gezicht. Grote partijen wolken en stoom vliegen af en aan en belemmeren soms het gezicht. Maar het zicht op de lava komt telkens weer terug. Tot dat het na een kwartier wel heel erg bewolkt wordt en het zelfs gaat regenen. Het is afgelopen met de pret. We hadden hier niet veel later moeten komen, want dan zouden we niets gezien hebben. We hebben mazzel.
Er is verder niemand op de top, alleen een professionele groep, die onderzoek doet.
Op de terugweg miezert het af en toe zachtjes. We worden er niet echt nat van. We zien verschillende groepjes omhoog komen, die allemaal gaan overnachten. Het wordt druk daar.
We lopen door een prachtig landschap met mooie orchideeën en paddenstoelen.
Voor ons is het drieënhalf uur heen lopen en drieënhalf uur terug. We hebben aardig doorgelopen. Normaal schijnt het vijf uur te zijn. De truckchauffeur heeft ons een telefoon meegegeven, zodat we hem zouden kunnen bellen als we weer terug zijn en dan pikt hij ons weer op. Helaas, de telefoon is wel opgeladen, maar heeft geen beltegoed. Het is nog een uur lopen naar het eerstkomende dorpje. Onderweg komen we wel wat mensen tegen, maar niemand heeft telefoon. In het dorp is het eigenlijk vrij snel geregeld en na een minuut of tien rijdt de truck voor die ons terug brengt naar Ranon Bungalows. We betalen VUV 4.000 en in totaal samen VUV 10.000. Aanzienlijk minder dan de plaatselijke reisorganisatie vraagt.
Hier spoelen we het meeste zand van onze armen en benen, terwijl wij op het bootje wachten, dat ons naar Craig Cove zal brengen. Dat moet uit Olal komen met de mensen die we eerder hebben ontmoet. Tijdens het wachten, rekenen we af. Het eten kost hier slechts VUV 800. En omdat we nog wat langer moeten wachten, krijgen we een biertje. Klasse, toch? Het bootje komt pas om 17:15 uur waarna we meteen vertrekken. Wij hebben het bootje betaald en Freddie vraagt ons of het goed is, dat er een vrouw met dochter meevaart, die naar Craig Cove moeten voor een begrafenis. De boot is groot genoeg, dus geen probleem.
Het is zo bewolkt, dat we verwachten dat ieder moment de regen op ons neer zal storten. Maar het blijft droog. Zodra het donker wordt, is er niets meer te zien. De tocht duurt eindeloos. Heel soms zien we in de verte de rode gloed van de vulkaan tegen de wolken schijnen.
Bij aankomst op Craig Cove is het pikkedonker. We hebben geen idee waar we naar toe moeten. De mevrouw die gratis met ons mee mocht, brengt ons naar Sam’s Guesthouse, waar een kamer voor ons geboekt zou zijn. We worden niet verwacht. Malampa Travel heeft het allemaal niet zo goed geregeld. Gisteren belden ze ons nog op met de mededeling, dat ons programma gewijzigd is. Wij weten van niks, lezen ons programma voor en dan blijkt er niets aan de hand. Beetje vreemd. Misschien is het probleem, dat niet alles bij hen geboekt is. Tussen verschillende onderdelen die bij hen geboekt zijn, is er bij een andere maatschappij een ander deel geboekt.
Er wordt snel een huisje gereed gemaakt en in de tussentijd drinken we een koud biertje. Dat dan weer wel. Lekker na al die dagen. We zijn zo moe, dat we niet hoeven te eten en met nog een koud pilsje naar bed gaan. Er is geen water om te douchen en dus duiken we vies het bed in.

Zondag 23 juli Naar Espirito Santo
Om 8:40 uur vertrekt het vliegtuig via Malekula naar Luganville op Espirito Santo. We lopen in acht minuten daar naar toe. Er wachten al wat mannen, die naar Port Vila willen. Ze hebben grote yam-wortels in de handbagage, maar dat mag niet. Ze moeten ingepakt en in het ruim gestopt worden. Alles en iedereen wordt gewogen. In het vliegtuig zitten nog wat toeristen die naar Malekula gaan. We herkennen elkaar uit Tanna. Het vliegtuig zit grotendeels vol met een man of vijftien. Wij zijn de enige die doorvliegen naar Santo. Er stappen daar nog vijf lokalen is en dat is het. Twee mooie korte vluchtjes van 15 en 20 minuten. Vanuit de lucht zien we, dat Luganville een grote plaats is met asfaltwegen en een haven. Het ziet er vrij ‘modern’ uit. Voor hier dan.
We worden opgewacht en naar Deco Stop Lodge gebracht. Als welkom krijgen we een glas ijskoude citroenlimonade. Lekker. We hebben een luxe kamer; lekker ruim, groot terras, mooi uitzicht en last but not least: een warme douche. We wassen meteen wat kleren uit en je wilt niet weten hoeveel troep daar uit komt. Waarschijnlijk een hoop wat gisteren bij de vulkaan middels de regen op ons gevallen is. Er staat een stevige wind en er is een wasrekje, zodat alles buiten lekker staat droog te wapperen. Het is niet koud, maar er is ook geen zon.
We maken een wandeling door het dorp. Pardon, stad heet het hier. Een van de grootste plaatsen van het land. Omdat het zondag is, zijn bijna alle winkels dicht. We zien wel verschillende ATM's.
We drinken aan het eind van de middag een biertje bij het zwembad. Daarachter ligt een terras en daar weer achter zien we de zee. Wat wil een mens nog meer.