Woensdag 3 oktoberGyeongju

We huren weer fietsen bij dezelfde man als gisteren en krijgen 5000 won korting. Zomaar. Alle andere betalen voor twee fietsen en moeten 10.000 won betalen. Waarschijnlijk komt het omdat we met z'n vieren fietsen huren.
Eerst gaan we naar het Nationaal Museum waarvan de toegang slechts 1000 won is. Er zijn veel groepen schoolkinderen. Het is een mooi museum met veel spullen die afkomstig zijn uit de grafheuvels.
We maken een foto van de observatietoren en fietsen door naar het Tumeli-park. Hier werden vroeger leden van de Koninklijke familie en grote generaals begraven in grote grafheuvels die helemaal bedekt zijn met gras. In een van de graven kunnen we in.
We leveren de fietsen in en stappen aan de overkant van de weg op de bus. We willen naar de Bulguksa-tempel, 16 kilometer buiten de stad. De buskaartjes koop je in de bus. Je gooit het benodigde geld in een grote glazen bus en de chauffeur drukt op knopjes voor het wisselgeld dat in een bakje komt. We proberen op de kaart te vinden hoe we rijden, maar omdat in de stad alles alleen in het Koreaans staat, is dat lastig. Pas als we langs het Hilton komen, kunnen we dat terugvinden op onze kaart. In de buurt van de Expo is het heel erg druk en blijkt dat het vandaag alweer een feestdag is, waardoor de Koreanen vrij zijn. De Bulguksa-tempel is erg mooi. Er lopen kinderen rond met vragenlijstjes die ze aan toeristen voorleggen om hun Engels te oefenen. En aangezien er bijna geen niet-Aziatische toeristen zijn, zijn wij verschillende malen de klos. Ze maken foto's en video's van ons. Ze lezen de vragen op en wij hebben het idee dat ze geen woord verstaan van wat wij zeggen.
Met Gerard en Margot gaan we nogmaals naar de Bellus-brouwerij. Ze hebben erg lekker bier!

Donderdag 4 oktoberNaar Seoul

Om 7:44 uur stipt vertrekt de trein naar Seoul. De rest van de groep reist verder door Zuid-Korea. Wij vieren gaan via Seoul en Beijing naar Noord-Korea. De trein is niet zo leeg als de trein een paar dagen geleden. Hij is ook erg ruim en heeft zowat een meter beenruimte. We zitten twee aan twee achter elkaar en kunnen de bankjes zo draaien dat we tegenover elkaar komen te zitten. Er zitten ook tafeltjes in de armleuningen. Handig voor ons ontbijt: stokbrood, ham, kaas, tomaat en yoghurt. Af en toe komt er een wagentje langs met etenswaren. Soms een mevrouw in uniform met een mobilofoon. Als ze de coupé inloopt, stopt ze even, maakt een buiging en loopt dan weer verder. Precies op tijd komen we aan en we willen met de metro naar het hotel. Voor de automaat kun je alleen muntjes van 500 gebruiken en er is een wisselautomaat voor briefjes van 1000. Die accepteert echter alleen oude briefjes, terwijl er veel meer nieuwe in omloop zijn. Maar er is hier ook een loket, wat niet op alle stations aanwezig is, maar waar je wel met briefjes van 1000 kunt betalen.
We leggen de bagage op de kamers en gaan een broodje eten. Dicht bij hotel Lees zit een sandwichbar waar ze erg lekkere broodjes, salade en koffie hebben. Dan nemen we de metro weer en gaan op zoek naar het Hard-Rock-Café. Het staat op een kaart aangegeven, maar tussen een paar straten in. We hebben het adres en vinden de goede straat, maar niet het café. Er staan overal huisnummers op de huizen, maar dat kan volgens ons gewoon niet kloppen. En het klopt ook niet, als we de weg vragen aan een man met een dik boekwerk met alleen maar deelkaarten van Seoul. Omdat ze binnenkort gaan verhuizen, geven ze 20% korting op de shirtjes, de vierde gratis en 50% korting op de truien. Dat scheelt een slok op een borrel.
We hebben geen puf meer in nog een markt, we hebben alles gekocht wat we wilden kopen en gaan op weg naar ons vertrouwde terras dicht bij het hotel. 'Vier bier' vragen ze als we binnenkomen, maar we willen een grote kan tapbier. Ze begrijpen ons niet en ze maken de dochter wakker die met haar hoofd op een tafel ligt te slapen en een paar woorden Engels spreekt.
Voor het laatste diner in Zuid-Korea gaan we weer barbecueën bij de tent waar we de eerste avond ook waren. Alle tafels met stoelen zijn bezet en dus moeten we op de grond zitten. Het rundvlees is op en we bestellen varkensvlees, eend en aal. Verschillende slablaadjes en allerlei schoteltjes. Het vlees zit deze keer op spiesen die aan tafel klaar gemaakt worden. Lekker.
Een laatste afzakkertje op het terras. Het is ondertussen hartstikke druk geworden en regelmatig worden er tafeltjes bij gezet. Alleen Koreanen, veel mannen, maar toch ook tafeltjes met alleen vrouwen. Iedereen drinkt bier, geen wijn, geen fris.
We zijn er de afgelopen twee weken zo aan gewend om alles met twee handen aan te reiken en aan te pakken, dat we dat bij elkaar tot vervelens toe doen. Hier een videoverslag over Zuid-Korea.

Vrijdag 5 oktoberNaar Beijing (China)

Vandaag vliegen we naar Beijing omdat we niet rechtstreeks van Zuid- naar Noord-Korea mogen reizen. In alle vroegte nemen we de vliegtuigbus naar het internationale vliegveld Incheon. In een uurtje zijn we er. Bij het inchecken zijn er problemen en wordt er uitgebreid gediscussieerd en gebeld, maar alles komt goed. De douane in Beijing is bijzonder snel. De bagage duurt wat langer. Het is hier een uur vroeger dan in Korea. Het regent en het is een stuk frisser dan we gewend zijn. We wisselen de wons, maar een briefje met een stukje plakband willen ze niet. We pulken het er af, maar ze accepteren het nog steeds niet. We pinnen 1000 yuan voor bijna € 100 en kopen kaartjes voor de bus naar het centrum (€ 1,60 p.p.). We stappen uit bij een halte bij een metrostation dat in de buurt van ons hotel ligt en lopen het laatste stukje. We worden verwacht en reisleidster Inge is ook snel aanwezig en licht ons in over wat we wel en niet mee mogen nemen naar Noord-Korea. Niet mee: telefoon, gps, alles over Zuid-Korea zoals foto's, folders, boeken. Videocamera en telelens zijn geen probleem. We scheiden onze spullen en stoppen alles in een dagrugzakje dat we in het hotel achter kunnen laten. Voor de kostbare spullen huren we een gratis kluisje.
Tegen vijven gaan we naar de nachtmarkt. Het is ondertussen droog geworden. De metro kost 3 yuan (€ 0,30) per rit. Het is hartstikke druk in de stad, want het is de eerste week van oktober en dan is, net als in de eerste week van mei, heel China vrij. Wat is het er druk. Ook op de nachtmarkt. En we zien hier ook meer buitenlanders dan vijf jaar geleden. Er staat een lange rij van kraampjes die van alles en nog wat op etensgebied verkopen. Wij nemen ieder een grote loempia, een broodje vlees, dumplings en een bakje noedels. Kost samen € 2 p.p. Op een terras drinken we een biertje en kijken naar alle mensen om ons heen. De metro terug naar het hotel is barstensvol.
Onze kamer in het hotel heeft een soort vissenkom als badkamer: een glazen wand scheidt het was- en slaapdeel. Heel grappig.

Zaterdag 6 oktoberNaar Pyongyang (Noord-Korea)

We genieten van het uitgebreide ontbijtbuffet in het hotel. We kiezen voor de Chinese noedels en heerlijk vlees, ham en loempia's. We maken kennis met de groepsleden voor het Noord-Koreaanse deel.
Met de bus worden we in de regen naar het vliegveld gebracht voor de vlucht naar Noord-Korea. Als er eentje van de groep is ingecheckt, komt het personeel op het idee om ons een eerdere vlucht te laten nemen. Eerst moesten we apart inchecken, nu als groep. En die ene koffer is al door. Alles moet gewijzigd worden en het duurt en het duurt. Maar ja, of we nu hier wachten of even verderop in de lobby. De vlucht verloopt voorspoedig en we komen om 14:30 uur in Pyongyang aan. We verzetten de klok weer, terug naar zeven uur tijdsverschil. Het weer is als in het zuiden van Korea: droog en redelijk warm.We kunnen in Noord-Korea geen geld wisselen en we moeten dus genoeg contant bij ons hebben. Alles wordt hier betaald in euro's of in yuans. We moeten allerlei formulieren invullen en de reisorganisatie heeft voor de visa gezorgd. We krijgen geen stempel in het paspoort. De controle gaat vrij snel en de bagage staat al klaar. Ze werpen er amper een blik op. Het gaat wel traag, want alles moet netjes op de beurt en wij staan in een lange rij. In Martijn's paspoort is het persoonsblad afgebroken, terwijl het paspoort pas twee jaar oud is en het altijd in een heuptasje wordt bewaard. Wat een kwaliteit! De beambte durft zelf geen beslissing te nemen en er moet een hoger iemand aan te pas komen. Die vindt het gelukkig geen bezwaar. In anderhalf uur staan we buiten.
De hele reis in Noord-Korea zullen we begeleid worden door drie 'gidsen', waarvan een in opleiding is. We moeten altijd als groep bij elkaar blijven, je mag geen pas buiten het hotel zetten, we moeten de bevelen van de gidsen opvolgen, altijd vragen of je een foto mag maken en in hun zicht blijven. Hoe 'beter' we ons gedragen hoe meer er de rest van de dagen mogelijk zal zijn. De bevolking draagt (verplicht) een speldje met de beeltenis van Kim Il-sung, de vorige grote leider. Er zijn een paar verschillende vormen en ze zijn niet te koop. In Noord-Korea tenminste. Het schijnt dat ze in Dandong, de Chinese stad aan de grens wel te verkrijgen zijn.
In een grote bus worden we naar het hotel gebracht, maar eerst stoppen we om bloemen te kopen voor het beeld van Kim Il-sung. De straten zijn breed en leeg. Weinig auto's, geen brommers, wel bussen en trams. Veel mensen, allemaal in donkere kleren, lopen of fietsen. De trolleybussen zitten propvol. Op veel kruispunten staat een agente in een mooi pakje het verkeer te regelen, dat er meestal niet is. Het bronzen Grote Monument is 20 meter hoog en wijst met zijn arm naar 'de weg vooruit'. We leggen er de bloemen en betuigen ons respect door licht te buigen.
Het luxe Yanggakdo Hotel ligt op een eiland in de Taedongrivier, zodat we niets zouden kunnen zien wat we niet mogen zien. Het is een groot hotel met 1500 kamers en wij zitten allemaal op de 39e verdieping. 's Avonds eten we in het hotel, dat verschillende restaurants heeft. We zitten aan twee ronde tafels en er staat een groot buffet. Het is in Noord-Korea op dit moment erg druk in verband me het Arirang-festival. Er zijn zelfs honderd Amerikanen. Voor het eerst sinds lange tijd mogen zij het land weer in. Weliswaar maar voor drie dagen en alleen tijdens de Arirang.
Bij het eten krijgen we één drankje en we kunnen kiezen tussen een zoet sapje, water en bier. Het plaatselijke bier smaakt prima en zit in flessen van 640 ml. Er staan verschillende gerechten, zowel koud als warm en ook hier ontbreekt de kimchi niet. We drinken samen nog een derde fles bier en willen die later afrekenen. Maar dat lukt ons niet. Waarschijnlijk is het quotum voor onze tafelniet bereikt, of zoiets. Na het eten gaan we met het grootste deel van de groep naar de 47e en bovenste verdieping voor een afzakkertje. Hier is een restaurant met aan de buitenkant grote glazen ramen, zodat we mooi uitzicht hebben over de stad. Het is echter wat heiig en later regent het zodat we niet veel zien. Heel even wordt de elektriciteit aangezet, zodat we ronddraaien. Het valt reisleidster Inge op dat er buiten heel veel lichtjes branden vergeleken met vorige jaren. Wij vinden het er juist vrij donker.
Een fles bier kost in Noord-Korea gemiddeld € 0,50. Soms iets meer, soms nog goedkoper. Al het eten is bij de reis inbegrepen.
Inge had in Beijing gehoord dat waarschijnlijk vandaag het Arirang-festival zou zijn. Wij blij. Maar ze waarschuwde meteen dat in Noord-Korea nooit wat zeker is. We blijken er niet vandaag maar morgen naar toe te gaan. Ook goed, als we het maar zien. We moeten vandaag een keuze maken over welke zitplaats we willen bestellen: € 50, € 100, € 150 of € 300 voor een Vipplaats. Wij kiezen voor € 50 en hopen maar dat dit geen al te slechte beslissing is. Of we ook werkelijke deze plaatsen krijgen, is nog maar de vraag. Omdat dit contant betaald moet worden, en voor het geval dat er alleen maar dure plaatsen beschikbaar zouden zijn, hebben we in China wat extra juans opgenomen.