Turkije

21 augustus t/m 20 september 1987

TURKIJE, een land van geurige oosterse markten, prachtige moskeeën en een oriëntaalse sfeer. Het is erg afwisselend met Byzantijnse, Romeinse, Griekse en islamitische cultuur. Al even gevarieerd is de Turkse keuken.
Turkije heeft een landklimaat. In het binnenland is het dan ook behoorlijk warm. In het noorden aan de Zwarte Zee kan het echter behoorlijk regenen.
Ankara is de hoofdstad en het land ligt voor een klein deel in Europa en voor het grootste deel in Azië.

Vrijdag 21 augustusNaar Ankara

De eerste persoon die we op Schiphol zien, is Kees, vorig jaar reisgenoot in Egypte. We gaan weer met Transglobal. Zodra we voet aan land zetten in Ankara, zien we een tweede (en tevens laatste) bekende: de Australiër Wayne, reisleider van een andere groep vorig jaar in Egypte, zal onze reisleider zijn. We treffen een lekkere kleine groep, veertien mensen. Daarnaast hebben we een Turkse chauffeur: Orhan. We vliegen met de KLM van Amsterdam naar Ankara.
Ankara is een groot dorp. Er zijn niet veel bezienswaardigheden die de moeite waard zijn: enkel de citadel, het mausoleum van Atatürk en het archeologisch museum. Het is er wel rustig en erg schoon en dat hebben we in Egypte wel anders meegemaakt. 's Avonds eten we in een restaurantje, waar alleen een menukaart in het Turks is. We mogen meelopen naar de keuken: heel veel lange en erg smalle gangetjes door en spiegelglad van het vet. We zitten in een toeristenwijk en het eten is hier duurder dan elders: inclusief drank betalen we ƒ 5 per persoon.

Zaterdag 22 augustusAnkara

We bezoeken het mausoleum van Atatürk. Hij is de grondlegger van het hedendaagse Turkije. Zelfs in de kleinste plaatsen kom je standbeelden van hem tegen.
De buitenmuren van de citadel, het oudste deel van Ankara, zijn gebouwd met stenen van andere bouwwerken. Dat zie je goed doordat de teksten die er op staan vaak op zijn kop staan.
Overal zijn hier kleine nauwe steegjes. Als we muziek horen in een steegje blijkt er een bruiloft gevierd te worden. Dit feest duurt meestal enkele dagen. De mensen zijn heel gastvrij: we moeten allemaal meedansen en krijgen sigaretten en snoep aangeboden. En natuurlijk rozenwater! Dit is in heel Turkije populair, samen met lemonwater. Als je ergens op bezoek komt, in een kantoor, een restaurant, of bij mensen thuis, dan krijg je meteen een flinke scheut om je hoofd en je handen mee te verfrissen.

Zondag 23 augustusNaar Hattusas

Vanuit Ankara rijden we richting Zwarte Zee, naar Hattusas (Bogaskale). Dit was vroeger de residentie van het grote rijk van de Hettieten. Dit werd bewoond vanaf 3500 voor Christus. Vroeger waren er stadsmuren, tempels, paleizen en straten. Alleen de sfinxpoort is bewaard gebleven.
Yazilkaya is een tempelcomplex van de dodencultus. Overal in de rotswanden zijn reliëfs. Dit stamt uit 1200 voor Christus en ziet er erg mooi uit.

Maandag 24 augustusNaar Trabzon

In Trabzon zijn de mensen erg vriendelijk. Als we enkele kilometers van de doorgaande weg af zijn, worden we uitgebreid bekeken. Toeristen zien ze hier amper. Van een paar vrouwen krijgen we een pas gebakken, plat, rond brood. Het is nog warm en heerlijk! Aan de Zwarte zee is het meestal slecht weer en dat geldt nu dus ook. We bekijken de Ayasophia in Trabzon die uit het Byzantijnse keizerrijk stamt. Hij is heel mooi.

Dinsdag 25 augustusTrabzon

Tussen de middag bezoeken we een pizzeria. Afwassen hoeft er niet, want de pizza wordt op een stuk vetvrij papier gelegd. Je kunt hem gewoon naar binnen schuiven: bestek is er niet.
's Middags regent het en daarom gaan we met een aantal mensen naar een echt Turks badhuis. De dames worden door twee dikke Turkse vrouwen van alle kanten bekeken. Ze hebben de grootste lol, en wij natuurlijk ook. Bij de mannen gaat vooral de massage na afloop er hardhandig aan toe.
's Avonds bezoeken we de familie van Orha: vader, moeder, broers, zus + echtgenoot en kinderen. In de huiskamer staan twee bedbanken, een televisie en een telefoon met een slinger. Dat is het zo'n beetje. Verder is er nog een klein primitief keukentje, ettelijke slaapkamers en een luxueus ingerichte badkamer. Beneden is nog een hele grote ruimte, waar wij mooi met zijn allen kunnen slapen.

Woensdag 26 augustusSumela-klooster

Hoog in de bergen is in de veertiende eeuw een byzantijns klooster gebouwd: het Sumela-klooster. We hebben geluk; aan de voet van de berg kun je het klooster zien. Dit gebeurt maar zelden, er zijn vrijwel altijd laag hangende wolken. Je moet een behoorlijke klim maken, maar dat is de moeite waard. Alleen de buitenkant van het klooster is bewaard gebleven, maar er zijn nog schitterende muurschilderingen.
We overnachten op een camping aan de kust. Het regent pijpenstelen en het water komt bij diverse mensen door het grondzeil naar binnen. Het lijkt wel een waterbed. Bij ons blijft de schade beperkt. Sommigen hebben werkelijk alles nat en hangen 's morgens de spullen te drogen.

Donderdag 27 augustusNaar Çayeli

Omdat het maar blijft regenen stoppen we in Rize bij een theefabriek. We krijgen hier van de bedrijfsleider een rondleiding. Deze rondleiding eindigt in het directiekantoor met, hoe kan het ook anders, een handje rozenwater en een kopje thee.
In Turkije drinkt men overal thee. Koffie is moeilijk te krijgen en veel te duur voor de meeste Turken. Thee kost zo'n ƒ 0,15 per glas. In elk plaatsje is wel een theehuis, een verzamelplaats voor oude mannetjes, die thee drinken uit hele kleine glaasjes, op een mooi gekleurd bordje. Een lepeltje gebruiken ze niet, ze klemmen een suikerklontje tussen hun tanden en zoeten op die manier hun thee.
In Çayeli, vijfentwintig kilometer van de Russische grens, komen maar weinig toeristen. Op het pleintje zie je nu overal groepjes Turken staan, met in het midden een of twee Nederlanders uit onze groep. Ze zijn allemaal erg geïnteresseerd. Een enkeling spreekt Engels of Duits en vraagt dan honderduit, terwijl de rest toekijkt.
Door de vele regen die aan de kust valt, is het overal mooi groen. Als even de zon tevoorschijn komt, stoppen we meteen en duiken de zee in.
Onderweg wordt wel vaker gestopt en dan gaan we een stukje wandelen. Soms moeten we over wiebelende hangbruggen. Het houten planken waarop we lopen zijn niet altijd even nieuw. Sommige bruggen zijn half of helemaal ingestort.

Vrijdag/Zaterdag 28/29 augustusNaar Barhal

In Yusefeli stappen we over in kleine busjes, omdat de wegen te smal worden. We worden twee uur lang door elkaar geschud op een weggetje dat hoog de bergen in loopt tot een plaatsje genaamd Barhal. Van daar uit lopen we nog een half uur door beekjes en riviertjes, tot we bij een Turkse familie komen. Hier zullen we twee nachten slapen. Een oase van rust. Het heldere water uit de kraan, komt zo uit een bergstroompje. We eten aan lage ronde tafels en zitten daarbij op de grond op grote kleden.
Het enige wat ons hier niet zo goed bevalt, is de enorme hoeveelheid bijen, die afkomen op het fruit. Sommige leden van de groep worden een paar keer gestoken.
Overdag gaan we in een bergbeekje badderen en zonnen. Het water is ijs- en ijskoud. De service is uitstekend, de lunch wordt per paard gebracht. Het is een lekker ontspannen dagje.

Zondag 30 augustusNaar Kars

We komen nu in Kars, de vroegere hoofdstad van Armenië. De citadel uit de zestiende eeuw is de enige bezienswaardigheid. We kamperen op een grasveldje naast een hotel in Sarikamis. Dit hotel ligt 2.150 meter hoog en is 's winters een geliefd ski-oord. In het hotel mogen we zowaar de wasmachine gebruiken. Nou ja, een wasmachine; een soort tobbe, waar je je was in stopt, zeep en heet water en vervolgens wordt het geschud. Alles kun je daarna door een wringer halen.

Maandag 31 augustusNaar Ani

Ani ligt pal aan de Russische grens. Alleen een riviertje scheidt de twee landen. Er staan nog schitterende Armeense ruïnes uit de elfde eeuw. Mooi zijn de overblijfselen van de grote koepelbaseliek (gebouwd tussen 989 en 1001). De Kerk van de Verlosser staat er nog maar voor de helft.
Je mag alleen naar binnen als je je fototoestel afgeeft aan de militairen.
Het eten is elke dag weer een verrassing. Het is erg afwisselend en lekker. Je moet wel uitkijken met wijzen, want alles wat je naar wijst, wordt voor je besteld.

Dinsdag 1 septemberNaar Dogubayazit

Op weg naar Dogubayazit komen we langs de berg Ararat. Een lange rit door een dor droog landschap. Wel zien we regelmatig vreemd gekleurde rotsen, waardoor de bergen niet echt lijken. Het is meer een maanlandschap. Hierdoor wordt het een erg mooie tocht. Ook zien we bergen met obsidiaan; het vulkanisch glas ligt zo voor het oprapen.
Hier zou volgens sommigen de ark van Noach gestrand zijn na de zondvloed. Jammer genoeg is het bewolkt, wat meestal het geval schijnt te zijn.
Aan de Russische grens in Dogubayazit staat het schitterende Ishak-Paça-paleis. Omdat Wayne vindt dat de camping in de buurt de slechtste is die hij ooit gezien heeft, slapen we met ongeveer veertig mensen in het cafeetje bij het paleis.

Woensdag 2 septemberNaar Van

We hebben vandaag geluk, als we tussen de middag picknicken, staat de Arafat er onbewolkt bij.
Van (Tupsa), is de hoofdstad van het Oerartoe-rijk. Het is een van de grootste plaatsen in Koerdistan, aan het gelijknamige meer. Na een korte zwemstop, waar je heel schoon van wordt (want het is een sodameer), bezoeken we de citadel uit de achtste eeuw.
We kamperen in Gevas.

Donderdag 3 septemberVanmeer

Vandaag gaan we met een motorbootje naar een eiland in het Vanmeer: Akdamer. Er is enkel een mooi Armeense kerkje uit de tiende eeuw. Het heeft mooie afbeeldingen in reliëf. We kijken er wat rond, wandelen wat en gaan daarna in de zon liggen. Het is een ontspannen dagje. De Turkse mensen van de camping verzorgen een barbecue met o.a. heerlijke verse vis.

Vrijdag 4 septemberNaar Nemrut Dagi

Met kleine busjes hobbelen we naar het kratermeer Nemrut Dagi. Een middag lekker zonnen. Pas op de terugweg zien we slangen van ongeveer een meter lang, ook schorpioenen worden gesignaleerd.
We zien nu wat nomadenhutten en het wemelt van de kinderen.
's Nachts slapen we op het dak van het restaurant in de openlucht. In een slaapzak is het daar best uit te houden.

Zaterdag 5 septemberNaar Diyarbakir

Op weg naar Diyarbakir zien we een paar oude bruggen, we komen in het land van de Eufraat en de Tigris.
Diyarbakir is de stad van de meloenen. Wandelen over de oude muren van de stad is prachtig. Diyarbakir is een echte handelsstad, met alle drukte die dat met zich meebrengt.
Via eindeloze steppen bereiken we Harran, slechts vijftien kilometer van de Syrische grens. Vroeger zou Abraham, op weg naar Kanaãn, hier gewoond hebben. We slapen hier op het terras van een cafeetje en worden 's morgens gewekt door een tiental kalkoenen en dat is weer eens wat anders.

Zondag 6 septemberNaar Harran, Urfa

In Harran heeft elk huis een koepel, 's winters tegen de kou en 's zomers tegen de warmte. Er is ook een deel van een burcht te zien. De rest ligt waarschijnlijk onder het zand. Als men dat zou willen opgraven, dan moet eerst het hele dorp verdwijnen, want dat is er bovenop gebouwd.
In Urfa (Edessa) staat een citadel, met de vijver van Abraham. Hier blijkt dat de Efteling goed heeft gekeken naar dit soort steden. We mogen niet zomaar naar binnen in onze vakantiekleren en iedereen hult zich in een bruine pij. De dames moeten ook een hoofddoekje op.
Op weg naar de berg Nemrut Dagi maken we een zwemstop en slapen weer onder de sterrenhemel op het dak van een hotel.

Maandag 7 septemberNemrut Dagi

De Nemrut Dagi is een 2.200 meter hoge berg, waarvan de top kunstmatig is aangebracht. Het is een graftempel uit de elfde eeuw voor Christus. Tegen de avond wandelen we naar de top waar diverse schitterende manshoge koppen van beelden staan. Bij het ondergaan van de zon en het opkomen van de maan aanschouwen we dit alles.

Dinsdag/Woensdag 8/9 septemberNaar Cappedocië

Cappedocië, een dal, waar je het meest vreemde landschap ziet wat je ooit bent tegengekomen. Door vulkaanuitbarstingen zijn diverse lagen, met andere samenstellingen ontstaan. Doordat sommige lagen makkelijker erodeerden dan andere lagen is dit fascinerende landschap ontstaan.
Doordat de tufsteen zo zacht is, zijn op veel plaatsen grotwoningen en kerken en kloosters in de rotsen uitgehakt. We maken een wandeling en klimmen over allerlei trappen naar sommige grotwoningen.
Op de camping in Ürgüp is 's avonds een Turks folklore feest. Het volksdansen is wel leuk, het buikdansen is een ramp. Tegen zessen gaan we nog naar een (van tevoren georganiseerd) Turks bad. Turken zie je er niet; een hele afknapper, omdat het in Trabzon zo anders was.

Donderdag 10 septemberNaar Konya

In Kaymali en Dernkya zijn twee grote ondergrondse steden. In het byzantijnse tijdperk dienden deze als schuilplaats tegen invallen van de arabieren. Er is plaats voor tienduizenden mensen. Er is echter niets, maar dan ook niets teruggevonden in de steden. De twee plaatsen zijn door middel van een tien kilometer lange tunnel met elkaar verbonden. We lopen er een poosje in rond en drinken er thee.
We rijden verder over de Anatolische steppen en tussen Konya en Aksaray komen we de Sultan Hani karavansera tegen. Tussen twee karavansera's ligt ongeveer dertig kilometer, dat is de dagmars van een kamelenkaravaan.

Vrijdag 11 septemberKonya

Met z'n vele minaretten is Konya het religieuze centrum van Turkije. In het Merlanaklooster ontstond de cultus van de Dansende Derwisjen. Doordat hier acht Seltsjoekse sultans begraven liggen, is het een bedevaartsplaats geworden. Het heeft de best bewaarde stadskern van het land.

Zaterdag 12 septemberNaar Aspendos, Side

Het amfitheater uit de oudheid van Aspendos ziet er schitterend uit. Het heeft nog een prima akoestiek. Enkele mensen proberen dat uit, en inderdaad, elk zuchtje kun je horen. We dwalen er een hele tijd rond en beklimmen de vele trappen. We hebben prachtig uitzicht over de omgeving.
Vervolgens rijden we naar Side aangedaan, dat aan zee ligt. Ook hier beklimmen we de trappen van een amfitheater.

Zondag 13 septemberNaar Mira

In Mira is 'onze' St Nikolaas bisschop geweest en hij is hier ook gestorven, op 6 december.
We bezoeken de rotsgraven en in Kas duiken we nog even in de Middellandse Zee. Echt verkoeling geeft het niet. Het water is minstens 30º. We genieten er toch van en kijken onze ogen uit naar de Turkse badgasten (en zij naar ons).

Maandag 14 septemberNaar Kaunos, Pamukkale

Met een boot varen we naar Kaunos (dat kan alleen per boot). Om ons heen zien we hele grote schildpadden. De rotsgraven van Kaunos zijn in de verticale rotsen uitgehakt en staan er heel indrukwekkend bij. Van de stad zelf is niet veel bewaard gebleven.
We maken een mooie busrit door een ruig berglandschap en tegen het eind van de dag bereiken we
de kalkterrassen van Pamukkale. Wonderlijke, spierwitte kalkterrassen, die als een versteende waterval aan de rotsen hangen. Het water borrelt hier zo uit de grond en stroomt over de terrassen en laat de kalk achter. Het water is lauw en schijnt een heilzame werking te hebben. Zo tegen de avond wordt het gelukkig weer wat rustiger, omdat de meeste toeristen weer naar hun hotels aan zee terugkeren. Zo missen die mensen een mooi gekleurde zonsondergang. De zon weerspiegelt prachtig in het water van de terrassen.
Dicht bij het hotel is een kleine gekleurde bron met erg warm water. Het is zo warm dat er een ei in gekookt kan worden.

Dinsdag 15 septemberNaar Aphrodisias, Efeze

Het is een korte rit naar Aphrodisias, waar de Aphrodite cultus ontstond. Vroeger heeft hier een beeldhouwschool gestaan. Je vindt er nu een theater (het Odeon) en een tempel. Het sportstadion hier is een van de best bewaarde van Turkije, er konden 40.000 mensen in. We wandelen er een hele tijd rond en vinden het jammer als we weer moeten vertrekken. We zouden er liever wat langer ronddwalen.
Efeze (Ephesus), is de stad van Artemis, een van de zeven wereldwonderen van de oude tijd. Het is de best bewaarde stad uit de Romeinse oudheid. Oude, ingesleten karrensporen en een Romeinse straat leiden nog steeds naar winkeltjes en de beroemde bibliotheek van Celsus.
De stad werd bewoond vanaf 900 voor Christus tot vermoedelijk in de vijfde eeuw na Christus. De stad ging ten onder toen de baai waaraan hij ligt, verzandde. Het is vandaag, evenals in de oudheid, een bedevaartsplaats. In Efeze woonden ooit 200.000 mensen. Het is erg de moeite de waard om hier rond te wandelen en je een voorstelling te maken hoe het er vroeger uitgezien moet hebben.

Woensdag 16 septemberNaar Milete, Didyma, Bergama, Troje

Milete werd bewoond van de dertiende eeuw voor Christus tot de vijftiende eeuw na Christus. In de zevende eeuw was het de belangrijkste stad en oorlogshaven. Ook Milete ging ten onder aan een verzande haven.
Didyma is de grootste orakelplaats van klein-Azië. De bouw van de Apollo-tempel begon in de derde eeuw voor Christus, maar werd door geldgebrek nooit afgebouwd.De bloeiperiode van Bergama (Pergamum) duurde slechts een eeuw (240-160 v. Chr.) Het was het centrum van de Hellenistische cultuur. Het had o.a. een bibliotheek met 200.000 banden. Er woonden 160.000 mensen. Het geheel valt een beetje tegen. Het mooiste is het uitzicht.
De rit naar Troje is erg mooi, zo pal naast de zee met uitzicht op verschillende Griekse eilanden. Ondanks dat deze plaats bekend is (Homerus, Ilion, de opgravingen van Schliemann en de verovering van de stad middels het houten paard), is er maar bitter weinig te zien. Het is bewoond geweest van 3000-700 v. Chr. De stad is diverse malen verwoest, o.a. door aardbevingen en brand. Telkens werd er op de resten van de oude stad weer een nieuw Troje gebouwd. Zo zijn er maar liefst negen Troje's.

Donderdag 17 t/m zondag 20 septemberIstanbul

We steken de Dardanellen over en kamperen op de camping Yesilyurt van Istanbul.
3000 v. Chr. stichtte Buzas een stad op aanraden van het orakel van Delphi. De stad werd naar hem genoemd: Byzantium. In 514 v. Chr. brak de oorlog met de Perzen uit. Hieraan werd in 324 na Chr. een eind gemaakt door Constantijn de Grote. De naam van de stad werd veranderd in Konstantinopolis. In 1204 werd de stad geplunderd en kwam in handen van sultan Mohammed II. Op 29 mei 1453 kreeg het de naam Istanbul.
In de zeventiende eeuw begon de macht van de sultans te tanen. In 1922 werd het sultanaat afgeschaft en in 1924 het kalifaat. Op 13 september 1923 verklaarde Atatürk Ankara tot hoofdstad van het nieuwe Turkije. Atatürk wordt nog steeds verafgood.
In Istanbul vermengt het geluid van de claxons zich met ouderwetse scheephoorns en de traditionele gebedsoproep. Een mengeling van volkeren uit alle delen van de wereld vult de straten en de bruggen.
We bezoeken het Topkapi Sarayi, gebouwd door Mohammed II in 1462. Door opvolgers is het steeds verder uitgebreid. Het werd bewoond tot 1855. Tegenwoordig is het één grote schatkamer. De toegangspoort is gebouwd in 1478. In de nissen naast de deur werden de hoofden van de terechtgestelden opgehangen. De bibliotheek bevat meer dan 4.000 waardevolle handschriften.
In de harem is plaats voor vele honderden vrouwen. Je kunt er verdwalen, zo groot is het er: iedereen heeft een eigen kamer gehad. Daarnaast zijn er vele zitkamers, badkamers, rustkamers, speciale kamers voor de moeder van de sultan, die de baas was in de harem.
De Aya Sopya is de kerk van de heilige wijsheid. Na de verovering werd er een moskee van gemaakt. Er hebben vroeger 10.000 mensen tegelijk aan gewerkt. Hij was binnen de recordtijd van vijf jaar klaar, in 537. In 1932 werd het een museum. De Blauwe Moskee (Sultan-Ahmetmoskee) is helaas gesloten i.v.m. een restauratie. Hij werd tussen 1609 en 1616 gebouwd door Mohammed Aga, de hofarchitect. Als enige in Istanbul heeft de moskee zes minaretten.
Hier in Istanbul vinden we de obelisk van Toetmozes, welke eerst in Karnak (Egypte) heeft gestaan. In 390 na Christus is hij door Theodosius hier naar toe gebracht. De sokkel laat beelden uit het leven van Theodosius en zijn gezin zien.
De grote bazaar is ongeveer zes hectare groot en biedt plaats aan 6.000 handels- en ambachtslieden. Pas in de achttiende eeuw werden de markthallen van steen gebouwd. Ze werden in 1894 door een aardbeving en in 1954 door een brand verwoest. Tot veertig jaar terug gold de oude islamitische regel, dat er alleen éénmansbedrijfjes waren toegestaan.

Dit was een Transglobal reis.

Hier staan wat extra foto's in de fotogalerij.