Saoedi-Arabië

11 t/m 27 november 2022

SAOEDI-ARABIË bestaat voor een groot deel uit woestijn en staat bekend om zijn welvarende economie. Het land heeft grote hoeveelheden aardolie. Hier liggen de twee belangrijkste heilige plaatsen van de islam: Mekka en Medina.
Het land hield haar deuren op slot. Veel pelgrims kwamen er, zakenreizigers waren welkom, maar toeristen mochten het land niet in. In oktober 2019 veranderde dit; de grenzen gingen open en er werd flink geïnvesteerd om toeristen binnen te halen. Het toerisme staat nog in de kinderschoenen en dat is soms wel te merken. Nogal wat bezienswaardigheden blijken zonder opgave van reden dicht.
Wat de kleding voor vrouwelijke toeristen betreft: Lia draagt een jurk met lange mouwen, een wijde lange broek, dichte schoenen. De meegenomen djellaba is niet gedragen, de hoofddoek alleen bij de moskee in Medina. Nooit heeft iemand daar wat van gezegd, geen afkeurende blikken gezien, nooit onveilig gevoel gehad. De bevolking is zeer vriendelijk en heet ons regelmatig van harte welkom.

Donderdag 10 novemberNaar Schiphol
We gaan naar Saoedi-Arabië. Omdat de vlucht morgenvroeg gaat, overnachten we in het Ibis Budget Hotel bij Schiphol. We reizen samen met Paul en Jeannette waarmee we hier hebben afgesproken. We eten en drinken wat en gaan vroeg naar bed.

Vrijdag 11 novemberNaar Riyad
Vroeg op en met de gratis bus gaan we naar Schiphol. Daar kunnen we onze bagage bij een zelf-bagage-incheck-kluis droppen. Dat gaat supersnel. Paul en Jeannette moeten via de bemande afgifte wat drie kwartier duurt. Volgens de schatting van Schiphol zou de controle een kwartier gaan duren. Dat klopt precies. We zitten dus supersnel aan de koffie.
Het vliegtuig vertrekt een half uur te laat door mist in Frankfurt waar we moeten overstappen. Dan is het nog een kleine zes uur vliegen. De reis gaat voorspoedig en we drinken de laatste wijn. De komende weken zal er geen alcohol te koop zijn.
We hebben een rondreis geboekt bij het Brits reisbureau Madventure. Deze heeft al een whats-app-groep gestart waarin iedereen zich voorstelt. Onze reisgenoten komen uit Groot-Brittannië, Verenigde Staten, Canada, Australië, Japan, Hongkong en Nederland dus. De reis zal morgen beginnen en we hebben een extra nacht in het hotel laten boeken. We worden op het vliegveld opgehaald en met een auto naar het hotel gebracht. Het verkeerde hotel. We geven de goede naam door aan de chauffeur en die moet even uitzoeken waar het is. We komen er rond tien uur ’s avonds aan. Het is hier twee uur later dan in Nederland. We zijn moe en gaan meteen naar bed.

Zaterdag 12 novemberRiyad
Omdat er al veel groepsleden zijn, wordt besloten om met z’n allen naar Diraiyah te gaan. Na het zeer uitgebreide ontbijtbuffet rijdt de bus voor. Gids Haroon heeft dat geregeld. Zijn baas Said gaat ook mee en er zijn twee chauffeurs. Een andere gids is er ook en maakt foto’s. De bus heeft zo’n vijftig zitplaatsen. We zijn met 21 man. Ruimte genoeg dus. Een liter benzine kost hier € 0,60.
De warmte valt mee. De vrouwelijke toeristen moeten hun schouders en benen bedekken. Een hoofddoek hoeft niet. De plaatselijke vrouwen zijn van top tot teen gekleed in het zwart, inclusief hoofd- en gezichtsbedekking. Veel mannen dragen een lange witte djellaba en een roodwitte hoofddoek met zwarte band.
We rijden dwars door de stad die vijf miljoen inwoners heeft. Een vrij kleurloos geheel. De gebouwen zijn zandkleurig, wit of grijs geglazuurd. De auto‘s zijn wit, de mannen zijn wit, de vrouwen zijn zwart. We zien alleen auto’s op straat. Geen brommers, geen fietsers, geen wandelaars, geen kinderen.
Er wordt heel veel gebouwd. Overal zie je kranen. Een paar enorme torenflats steken boven de stad uit. Niet zo massaal als we hadden verwacht. We vinden er weinig moois aan.
Het voorouderlijk huis van de familie Al Saud in Wadi Hanifa, het Turaif-district in Diraiyah, ten westen van Riyad, werd in 2010 uitgeroepen tot UNESCO-werelderfgoed en is een van de meest tot de verbeelding sprekende plaatsen in het Koninkrijk. Helaas is niet alleen dit gesloten, maar ook alles eromheen. Goed dat we niet zelfstandig met een taxi zijn gegaan, zoals we eerst van plan waren. Besloten wordt nu om naar het Al-Masmak museum te gaan, een oud fort van modderstenen waar het ontstaan van Riyad wordt getoond. Tevens wordt getoond hoe koffie een belangrijk iets was in Riyad. We krijgen koffie te drinken, maar die smaakt niet naar koffie, ruikt niet naar koffie, ziet er niet uit als koffie. Hij is geel van kleur. Later blijkt dat te komen omdat de helft maar koffie is, de andere helft is kardemom.
Rond het middaguur zijn we terug in het hotel en om 16:30 gaan we weer op pad. We wandelen zelf vanuit het hotel wat rond. Wat ons opvalt. Geen fiets gezien, behalve in het hotel aan het plafond een aantal fietswiellampen. Geen wandelaars. Veel winkels staan leeg. Wel heel veel kappers, alleen voor mannen uiteraard. Overal half afgemaakte projecten, we dachten vanochtend langs een oudheidkundig iets te rijden. Nu blijkt dat een half afgemaakt park. Een moderne busbaan met dito station, helemaal gesloten. Nergens een bus te bekennen; wel overal bushaltes met hokjes, maar nergens mensen. We denken dat ze het toerisme een boost willen geven, maar ze zijn er nog niet klaar voor. We willen het Nationaal Museum en Murabba Palace bezoeken, maar die zijn om onbekende reden gesloten.
Eind van de middag gaan we naar de Kingdom Tower, een meer dan 300 meter hoog gebouw waar je vanaf de Sky Bridge een geweldig uitzicht hebt over de stad. Onderin zitten luxe winkels, de twee liften, de eerste tot de 77e verdieping, de tweede naar 99, brengen je supersnel naar boven. Overdag is de stad vrij kleurloos. Nu bij avond, het is hier om 17:15 uur al donker, is er volop licht en kleur. De prominente gebouwen zijn in allerlei kleuren verlicht. We hebben prachtig uitzicht over de stad.
De buitenkant van de toren verandert en wordt om de paar minuten in het groene licht gezet. Mooi.
Daarna eten we in Najdi Village een typisch lokale maaltijd. Gezeten op de vloer wordt alles op een kleed voor ons opgediend. Heel veel keus en alles smaakt erg lekker. We moeten op de grond zitten wat voor de wat oudere mensen wat lastig is; ook omdat we dat niet gewend zijn.

Zondag 13 novemberRiyad, The Edge of the World
Omdat gisteren niet de hele groep naar het Al-Masmak museum is geweest, gaan we daar weer naartoe. Wij bekijken de winkeltjes in de omgeving. Veel damesjurken worden er verkocht, de verkopers zijn mannen. Geen klant te zien. We wandelen naar het plein waar vroeger handen werden afgehakt. Een deel is afgezet waar vrouwen niet mogen komen. Martijn en Paul gaan kijken, mogen nergens naar binnen en op het plein zelf is niets te zien.
Het is vandaag druk in de stad met auto’s, we zien één vrouwelijke chauffeur. Bussen rijden met een enkele passagier. We zien drie fietsen, één rijdend, geen brommers of motoren. De weinige mensen op het trottoir zijn mannen. Heel af en toe een zwart bedekte vrouw, geen kinderen.
We rijden naar een parkeerplaats om naar The Edge of the World te gaan. Daar stappen we over in 4x4’s. De rit duurt anderhalf uur en had volgens ons in de helft van de tijd gekund. Ze rijden een heel eind om. Bij het punt drinken we eerst koffie. Een enorme beker kost omgerekend € 3,50.
De indeling van de auto’s kost enige moeite. Stellen moeten bij elkaar blijven. Na een half uur is er een plaspauze bij een moskee waar de chauffeurs kunnen bidden. Het is 15:00 uur.
Het eerste stuk van de rest van de weg is nog asfalt, daarna wordt het gravel en gaan we omhoog. Het landschap is kaal. Soms een palmboom, een klein kamp, onze eerste kamelen van deze reis. Het laatste stukje om de auto’s te parkeren, is lastig voor de chauffeurs. We wandelen verder over een smal pad afgezet met stenen. Het uitzicht is fenomenaal. We lopen op een soort bergkam. Diep beneden ons, steil naar beneden, ligt het dal. We zien zeer grillige rotsformaties en kijken prachtig uit over kleine nederzettingen beneden ons. Bij de één zien we kamelen, bij de ander geiten. We kunnen een stuk de rotsen op lopen en moeten dan weer terug. De bergkam houdt op: het einde van de wereld.
De zon zien we niet helemaal de kim raken; er ligt een wolkenband net boven.
Weer terug bij de auto’s staat er een kring van stoelen rond een vuur waar koffie en thee gezet wordt. Er is een stellage met zoutjes, koekjes, reepjes en frisdrank. Een slinger lichtjes completeert het geheel. We eten en drinken en om 18:00 uur trekken de plaatselijke mannen zich weer even terug voor het gebed. Het is een lekkere temperatuur om nog buiten te zitten.
In het donker rijden we terug naar het hotel. Om 21:15 uur zijn we pas weer terug. We nemen een kijkje op de zesde, tevens hoogste, verdieping waar we uitkijken op het park. Daar is een lichtshow met drones bezig die we hier goed kunnen zien. Heel apart.
Op deze verdieping is ook een buitenzwembad. Dit is verboden voor vrouwen. Die mogen er nooit in.

Maandag 14 novemberVia Ushaiger Heritage Village naar Buraidah
Na her ontbijt verlaten we Riyad en gaan we naar Buraidah, noordwaarts. Het is erg druk met auto’s, vooral de stad in. Iedereen gebruikt de auto, niet het openbaar vervoer of wat dan ook. De chauffeur wil de snelweg op, maar mag dat niet. Misschien maar goed ook want er staan alleen maar files. We rijden over ‘kleinere’ wegen, die nog altijd 6-baans zijn.
Langs de hele weg zien we activiteiten voor nieuwe wegen, nieuw steden waar soms alleen de lantaarns al staan en verder niets. Af en toe zien we een plaats in de verte liggen. Het is kaal, geen bomen, geen kleur, geen bergen. Bij een grotere plaatsen zien we buiten de stad wel wat bedoeïenententen met wat geiten en schapen binnen een omheining
Bij een benzinestation zijn ook een aantal winkels waaronder een grote supermarkt. We kopen koekjes en snickers als noodrantsoen, en betalen met 500 riyal. Ze hebben hier genoeg wisselgeld voor dit grote biljet. We geven ook een Australische groepsgenote een biljet van 100 riyal, omdat die helemaal geen cash heeft.
We bezoeken Al Jeraisy Castle in Raghbah, een onlangs gerenoveerd 12e-eeuws fort met een fascinerende geschiedenis. Het is 400 jaar oud en al 200 jaar niet meer bewoond. Ook dit is dicht; het wordt gereconstrueerd. Gelukkig kan de gids regelen dat de eigenaar binnen een paar minuten aanwezig is met de sleutels. We mogen naar binnen maar niet fotograferen. Het is een oud kasteel met een aantal huizen er omheen. Alles ligt binnen de muren van het slot.
We gaan verder naar het cultureel erfgoeddorp Ushaiger, een levend museum waar we dwalen door het doolhof van kronkelende steegjes met gele lemen huizen met traditionele Najdi-architectuur. Een deel van de huizen is niet opgeknapt zodat je de puinhoop van vroeger kan zien. Er staan verschillende moskeeën. Er wonen nog amper mensen in de huizen.
In het donker rijden we naar Buraidah, een plaats beroemd om zijn dadelboerderijen en een kamelenmarkt.
Als de zon net onder is, kleurt de lucht vreemd geel. Dat komt door het vele zand in de lucht.
De meeste auto’s hebben rode achterlichten, sommige rood met groen, andere rood met blauw.
In de buurt van het hotel is niets te doen en er zijn alleen fast-food restaurants. Daar zitten we niet op te wachten.
Om 19:45 uur worden we naar het Best Western Hotel in Buraidah gereden. Ze hebben daar een dinerbuffet en we besluiten daar te eten samen met Paul en Jeannette. Er zitten er meer van de groep. Prima eten, lekkere toetjes, gratis water. Het eten kost 70 riyal, een blikje pepsi 7 riyal; omgerekend € 17 p.p.
We gaan vroeg naar bed, omdat we morgen vroeg op moeten voor de kamelenmarkt.
We hebben één handdoek op onze kamer. Dat zullen we nog een paar keer meemaken. Dat verzin je toch niet?

Dinsdag 15 novemberVia Hutaymah Crater naar Hail
In Buraidah is 's werelds grootste kamelenmarkt, waar elke ochtend duizenden kamelen, geiten en schapen worden verhandeld. Een levendige markt waar de kamelen worden gekeurd. Kleine kamelen worden aan hun staart opgetild en handmatig in pick-ups getild. Er rijden vrachtwagentjes met een katrol waarmee een gekochte kameel in de laadbak wordt gehesen. Typisch mannenwerk, geen vrouw te zien. Ook geen kinderen. Men kijkt niet op van de vrouwen in onze groep.
We zijn tegen negenen terug in ons hotel voor het ontbijt en horen dat we pas om 11:30 uur zullen vertrekken. We maken een ommetje om het hotel; het centrum is te ver weg. Er is weinig te zien behalve een sportschool met een vrouwenafdeling. Af en toe komt er een vrouw uit die met de auto wordt opgehaald. We zien nooit spelende kinderen op straat. Er voor staat een kraan met kannen water waar iedereen gratis drinkwater kan tappen. Deze kennen we uit Soedan. Grappig. Ook is er een enorm parkeerterrein waar amper een auto staat. We hebben die al zo vaak gezien en vragen ons af waar ze voor zijn. Zou het ’s avonds daar soms druk worden?
We rijden de stad uit en gaan via Hutaymah Crater naar Hail. Overal langs de weg zijn bouwterreinen. Overal wordt gebouwd. Wat verder de stad uit zien we weer kale velden.
Na een half! uur is er een stop bij een benzinestation waar we wat kunnen kopen voor de lunch. Tevens plasstop.
De Hutaymah-krater is het resultaat van een vulkaanuitbarsting van miljoenen jaren geleden. Een half uur voor we er zijn, zien we de grond veranderen. Hij ligt vol met grijze stukjes gruis van de uitbarsting.
De krater ligt op een kale vlakte. Bij de kleine nederzettingen zien we plassen water. Op het kale stuk lopen kamelen. De kraterrand loopt maar iets omhoog, het middelpunt daalt af naar de diepte waar een klein zoutmeer ligt. Er is niet veel leven, maar als je goed kijkt, zijn een heleboel groene torren, een gele vlinder, een witkruintapuit en wat sprinkhanen. Mooi. Op de vlakte in de buurt lopen een hoop kamelen.
Vanmiddag bereiken we de stad Hail, waar we bij zonsondergang op Hail Hilltop voor een prachtig uitzicht over de stad Hail hebben.
Het hotel ligt in een buitenwijk, weinig restaurants, alleen fast-food restaurants, geen centrum, geen park.
We gaan ’s avonds met z’n vieren uit eten. Er zitten vooral fast-food restaurants, maar vinden gelukkig ‘de Kameel’, een echt Saoedisch restaurant. Er zijn allemaal aparte hokjes, wij krijgen een apart kamer met slot: de familiekamer waar vrouwen ongestoord kunnen eten, buiten de blikken van andere mannen. De schoenen gaan uit en we zitten op de grond. Bestellen lukt door middel van het plaatjesmenu. Men spreekt twee woorden Engels, maar dat is nog altijd meer dan ons Arabisch. Grote schotels worden op een stuk plastic in het midden van de kamer gezet. Gelukkig zijn er wel wat lepeltjes bij. Lekker. Ze vragen of wij naar Qatar gaan. Met z’n tweeën zijn we € 20 kwijt.
Er vallen zowaar een paar spetters regen.
Ook nu is er één handdoek in de kamer. We vragen twee keer om eentje extra, maar dat is niet gelukt.