Zaterdag 12 oktoberNaar Can Cau, Bac Ha

Twintig kilometer ten noorden van Bac Ha (tachtig kilometer van Sa Pa) wordt op zaterdag in Can Cau markt gehouden. We vertrekken vanaf het hotel 's morgens om 6:00 uur en dan zouden we zo'n beetje om 10:00 uur op de markt zijn. Mooi niet dus. Door die slome bus doen we er bijna twee uur langer over. Belachelijk dat we het daar mee moeten doen. Vlak voor Bac Ha is de weg weer eens afgesloten en zijn er bulldozers aan het werk. Het ziet er ernstig uit, maar vijf minuten later kunnen we al weer verder. Het passeren op deze smalle, bochtige bergwegen is moeilijk en vaak millimeterwerk. Om 11:45 uur komen we op de markt aan, die nog volop bezig is, al zijn er al wel mensen die alweer vertrekken. Mensen uit allerlei omringende dorpen komen hier naar toe. Er zijn veel verschillende bevolkingsgroepen: Dzao, Hmong, Phu La, Giay (Nhang), Tai, Han (Hoa), Xa Fang, Lachi, Nung, Thulao, Kinh. Verrassend weinig toeristen. Naast onze groep zien we er misschien vijf. De mensen zijn in één woord geweldig! De meeste mensen dragen de traditionele kleding en elk volk heeft zijn eigen kleuren en patronen. Ze zijn erg kleurrijk, met name de vrouwen en kinderen. Ze dragen geen hoedjes, maar doeken op hun hoofd. En ze laten zich gewillig fotograferen. Ze vinden het allemaal best en doen net of ze ons niet zien. Als we toestemming vragen is het bijna altijd goed. En ze vinden het prachtig om zichzelf op de video terug te zien. Er is een aparte dierenafdeling. De hele markt is niet afgestemd op toeristen: er is bijvoorbeeld geen water en cola te koop en men dringt ons ook niets op en we kunnen overal rustig kijken. We gaan bij een stalletje noedels eten en de andere leden van de groep verbazen zich er over dat wij dat durven. Maar het smaakt prima en we hebben nog nergens last gehad van het eten en zullen het ook hier niet krijgen. We krijgen allemaal een bak met bouillon en verse noedels waarin we zelf groente, peper en zout toevoegen. Iedereen komt nieuwsgierig naar ons kijken: toeristen die op de markt eten! Mannen roken hier grote pijpen, bamboe van een centimeter of tien breed en wel een halve meter lang met een pijpje in het midden waar een klein plukje tabak in past. Een diepe teug en hij is weer leeg. Vandaag zijn er zowaar wat wolken te zien en 's middags is het deels bewolkt, hoewel het aan het eind van de dag weer helder wordt.In Bac Ha zitten we in een hotel in het 'centrum'. Als we buiten voor onze deur zitten, kijken we op het marktplein waar morgen de weekmarkt zal plaatsvinden. Nu is er een kleine markt en we lopen er even overheen. Veel vrouwen in klederdracht zitten er te borduren. Een stel van de groep ging vanochtend niet mee naar de markt. Geen zin. We kunnen het nauwelijks geloven, want dit is voor ons een van de hoogtepunten van de reis. Hier doen wij het voor!
We eten 's avonds buiten bij een restaurant. Eerst drinken we een Tiger-bier, want onder die doppen kan een verrassing zitten met als hoofdprijs een landrover. Vooral Carlo heeft er geluk mee: die heeft al een pen, en sleutelhanger in Sa Pa ingewisseld en heeft nu weer een aansteker en nog een sleutelhanger. Hier verwijzen ze ons naar Hanoi (!) om ze in te wisselen. We schrijven onze bestelling voor het eten op een lijst en daar zijn ze duidelijk erg blij mee. We bestellen dan ook veel, twee schotels per persoon, maar we eten alles op. Het is wederom voortreffelijk en het kost niets: het eten is slechts 8.200 dong (€ 5,5) met z'n allen. Het bier is wat duurder….

Zondag 13 oktoberBac Ha, naar Hekou (China)

Goed 7:00 uur zitten we al buiten om de eerste voorbereidselen van de markt gade te slaan. Veel mensen met manden komen aan lopen en zelfs kleine kinderen dragen hun deel. Soms is er ruzie, wat waarschijnlijk om de beste plek gaat. Het dichtst bij ons hotel is de beestenmarkt. Varkens komen overal vandaan: achter op de brommer, uit draagtassen, uit plastic zakken. En een gegil! Maar ja, dat zouden wij ook doen als je bij een oor uit een zak wordt getrokken. We gaan buiten ontbijten waar we mooi uitzicht hebben op de mensen die naar de markt komen. Vooral de vrouwen zijn prachtig. Kleine meisjes gaan vaak identiek gekleed aan hun moeder. De mannen hebben wel iets van een klederdracht, maar die is altijd donkerblauw. Hele kleine baby's dragen een geborduurd mutsje met belletjes, kraaltjes en munten. We kopen er een, maar die is stukken minder mooi. De mooiste zijn niet te koop. Kleding is wel overal te koop. Overal hangen rokken, schorten, bloezen, sjaals en linten. Er zijn ook veel stalletjes met borduurgaren in allerlei heldere kleuren. Jonge meisjes lopen mooi te zijn; dit is tevens een soort huwelijksmarkt: kijken en bekeken worden. We dwalen een paar uur over de markt en genieten volop. Ook is er een afdeling sterke drank. Vrouwen verkopen die uit jerrycans aan mannen die even mogen proeven uit de dop en als het bevalt wordt er met behulp van een trechter een fles of kan gevuld. Het ruikt knap sterk. Na het eten vertrekken we naar Lao Cai, de grensplaats met China. Wim's gele briefje, dat hij bij binnenkomst in Vietnam heeft gekregen, is zoek (hij was het binnen een halve dag al kwijt) en moet een 'bekeuring' betalen van 100.000 dong (€ 6,50). Hij moet een nieuw briefje invullen en mag dan verder. Vervolgens moeten we een paar uur wachten voordat we de paspoorten terugkrijgen. Ondertussen kun je je bagage laten checken. Wij doen dat niet want er is toch geen controle op en het stelt helemaal niets voor. Eindelijk kunnen we verder en lopen we over de brug China in en moeten we weer door de douane en dat duurt ook zo lang bij iedereen. De douane neemt haar werk uiterst serieus. Totaal zijn we drie uur verder of eigenlijk vier, want het is hier weer een uur later. Doordat we weer afgedaald zijn, we zitten nu in Hekou nog maar op tweehonderd meter, is het erg warm. Het eten 's avonds is weer een feest. Ze spreken geen woord Engels meer. In Noord-Vietnam viel dat trouwens ook tegen, hoewel ze daar wel Engelse menukaarten hebben. Hier is alles alleen in het Chinees, ook de straatnaam- en uithangborden van winkels. We bekijken verschillende markten en komen in een straat terecht met allemaal dezelfde tentjes. Als we staan te twijfelen, beginnen ze allemaal te roepen en ons naar binnen te praten. We moeten overal binnen kijken en gaan uiteindelijk midden op straat overleggen welke we zullen kiezen. Het lijkt erg op elkaar en we nemen degene waar het vlees in de koelkast ligt. En dan moeten we bestellen. We wijzen vis aan in ons boekje en men laat ons een vis uit het aquarium zien, die we nemen. Hij spartelt tegen en valt een keer op de grond. Wat verder: kip. Ze wijzen zes gerechten aan op de Chinese kaart en we nemen er een van een middenprijs. Als deze op tafel komt, zitten de kop met kam en de kraaienpootjes er nog aan. We nemen verder varkensvlees, garnalen en wat dingen waarvan we niet weten wat het is. Eerst komt een teiltje op tafel waar de vis in blijkt te zitten. Hij is zo maar op verschillende plaatsen door midden gehakt, net als de kip. En zitten dus vol met graadjes en botjes. Overal krijgen we sausjes bij en, hoe kan het anders, het smaakt uitstekend. Het wordt een bende op tafel, want volgens goed Chinees gebruik spugen we alle botjes en graadjes op tafel en ook de pellen van de garnalen komen daar bij. We lopen nog wat rond en komen op een groot plein waar een hoop mensen staan te kijken naar dansers. Gerda wordt ten dans gevraagd door een vrouw (hier danst iedereen met iedereen) en zij schuift haar door naar Wim. Al snel vinden ze het ritme, dat eigenlijk meer lopen dan dansen is. Alle Chinezen vinden het geweldig.

Maandag 14 oktoberNaar Jianshui

We ontbijten op straat met een enorme bak bouillon waar we noedels bij krijgen en een schotel met groente en vlees en we moeten er een soort hotpot van maken. De wc-rol op tafel ontbreekt niet. En dat op de vroege ochtend. Het smaakt uitstekend, maar het is veel te veel. De plaatselijke Chinezen eten het trouwens ook niet op.
Er is een eigen busje geregeld voor ons waarbij de bagage op het dak moet. Er is een pascontrole onderweg, maar die stelt ook helemaal niets voor: ze hebben niet eens in de gaten dat ze twee passen te weinig zien. Het busje is erg krap en het kan eigenlijk net niet. Er zijn maar zeventien echte zitplaatsen, zodat er twee mensen op de motorkap moeten zitten. En dat zijn wij in ieder geval niet. Het busje lekt olie, waardoor we totaal een uur vertraging hebben en we na tien uur in Jianshui arriveren. Hier komen maar erg weinig toeristen, wat goed te merken is aan de reacties op straat. Wij zijn een bezienswaardigheid en iedereen kijkt ons na. We zien een vrouw met lotusvoeten. Die vrouwtjes pik je er meteen uit aan de manier van lopen. We drinken een biertje boven op de stadspoort en gaan vervolgens op zoek naar een eethuis. We worden in een aparte kamer gezet (met z'n zessen, Jan is er ook bij) en de heren gaan wat bestellen. Ze willen gebakken vis, maar die wordt weer gekookt op tafel gezet in een teiltje. Is ook lekker trouwens. De rest smaakt ook prima en we kunnen ons dan ook niet voorstellen dat er mensen zijn die het eten in China niet lekker vinden. En dan zijn er natuurlijk ook mensen die niks durven te proberen; zelfs vlees eten ze niet, want daar kan wel van alles mee gebeurd zijn... Omdat het nog vroeg is, alles is om 20:30 uur gesloten, drinken we in het restaurant van het hotel nog een biertje. Beetje bewolkt vandaag.

Dinsdag 15 oktoberJianshui, Zhangjia Huayuan

Half bewolkt, soms zon, dan weer niet. In de zon is het een stuk aangenamer. Het ontbijt is bij het hotel inbegrepen, maar als wij komen is het brood op. Daarvoor is Geert vanochtend al zijn bed uit gebeld. We krijgen koude frieten, koude bacon en een gebakken ei. Zonder brood dus. Wij besluiten tot een enorme grote (spicy) bak met noedels, zoals de Chinezen die ook krijgen. Het zijn heerlijk verse noedels en het smaakt uitstekend. We gooien het ei en het spek er in en genieten. Het smaakt veel beter dan brood. We kopen postzegels en Lia gaat naar de kapper. Ze krijgt hoofd-, nek-, schouder- en armmassage door een mevrouw en de echte kapper knipt het haar. Ze zit, geloven we, bij een herenkapper, maar ze doen het perfect, ondanks dat ze elkaar niet verstaan. En dat voor € 1,25 voor anderhalf uur. In de tussentijd koopt Wim een petje en gaan ze naar de stadspoort. Hier zitten de mannetjes met vogelkooien en theepotten en ze spelen mahjong. We maken foto's van 'vrouwen met voetjes'; lotusvoeten dus en slechts tien centimeter lang. We hadden niet verwacht dat we er nog zo veel zouden zien. Niet hier in de stad tenminste. Maar heel veel vrouwen (alle?) van boven de zestig hebben ze. Het besluit uit 1912 om de voeten niet meer in te binden drong hier pas in 1949 door. Sommige schoentjes zijn prachtig van kleur, andere gewoon. Het lopen gaat moeilijk (vind je het gek) en vaak lopen ze met een stok. We dwarrelen wat door de straten op zoek naar het 'oude China'. Tussen alle nieuwbouw staan her en der nog wat oude, houten huizen, zoals bijvoorbeeld het ziekenhuis. We lopen over de markt, veel (gerookte) eenden, fruit, groente en allerhande gebruiksartikelen. Regelmatig zien we 'vrouwen met voetjes'.
's Middags maken we een excursie naar een oud dorpje. Eerst stoppen we bij de Shuanglong Brug en rijden dan door naar Zhangjia Huayuan, een dorpje waar het lijkt of de tijd heeft stil gestaan. Met een gids wandelen we het dorpje door en zien veel mooie binnenplaatsen met veel houtsnijwerk. Het is allemaal wel redelijk vervallen. Een opknapbeurt zou geen kwaad kunnen. Maar het is wel de moeite waard en er lopen nog wat 'vrouwtjes met voetjes'. Aan het eind van de middag drinken we weer een biertje boven op de poort en gaan daarna eten. Het woordenboek doet wederom goede dienst en het lukt ons om gebakken vis te bestellen. Een enorme grote in zoetzure saus. De combinatie kip met cashewnoten kennen ze blijkbaar niet. Ze hebben het wel allebei, maar de kip wordt apart gebakken en komen gescheiden van de noten. Verder spinazie, ei met tomaat, gevulde rolletjes bamboe en lekkere speklapjes. Het bier wordt koud gemaakt. In Vietnam is het altijd koud, maar in China vaak lauw. We nemen nog een afzakkertje in het hotel.