Zondag 8 maartNaar Satapada

Het lijkt 's morgens of het regent, maar het is de dauw die uit de bomen druppelt. Het is wel erg mistig en het voelt erg klammig. De tent is nog nat als we hem inpakken. 's Nachts om 4:30 uur hoorden we al weer muziek. Zijn wij even blij dat we niet bij die ambtenaren staan, dat terrein ligt midden in het dorp. We rijden naar Satapada aan het Chilika-meer. Eerder zijn we aan de zuidkant van het meer geweest, nu aan de noordkant, bij de uitgang naar zee.
In Bhubaneswar bezoeken we een steenhouwerij en bij Dhauli een rots. In 261 voor Christus heeft hier de Kalinga-oorlog een omslagpunt in de Indiase historie betekend, vooral hoe de mensen dachten. De aankondigingen van Dhauli zijn een levende getuigenis van koning Ashoka bij de invoering van de leer van Dharma Vijay. De Dhauli-aankondigingen zijn geschreven in de taal Prakrit met behulp van het Brahmi schrift. De uitgehakte olifant boven de inscripties is het eerste boeddhistische beeldhouwwerk in Orissa. Hier vertelt Jitu dat hij vanavond afscheid van ons neemt, op verzoek van Bubu. De boottocht van morgenochtend is verplaatst naar vanmiddag, zodat hij na het eten weg kan. In het hotel in Satapada zitten overal padden. Ook voor onze kamerdeur. Het is voor het eerst deze vakantie zowaar bewolkt en het is erg vochtig. We varen met een boot het meer op, op zoek naar dolfijnen. Die laten zich al snel vinden. Op enige afstand komen ze af en toe boven water. Hierna zetten we koers naar de doorgang van het meer naar de zee. We worden daar vlakbij op de kant gezet en lopen het laatste stuk door een bos en de duinen naar de opening. Vanaf een duintop zien we de opening naar zee. Het laatste stuk is enorm vies. Overal ligt troep, achtergelaten door picknickende (Indiase) toeristen. Er zijn geen afvalbakken en dus ligt alles gewoon op de grond. Op de borden staat overal niets achter te laten en niet hard te praten om de dieren niet te laten schrikken. Niemand lijkt zich hieraan te storen. Daarnaast, de boten maken zoveel herrie, waarom zou je niet hard mogen praten? We zien één ijsvogeltje en op de weg terug nog meer dolfijnen.
In het restaurant eten we met z'n vijven. Hoewel, wij eten en zij smikkelen af en toe een beetje mee. Zij gaan vanavond naar huis in Puri en moeten daar nog eten. Van de garnalen bestellen we een extra portie, ze zijn heerlijk. Alles is trouwens erg lekker. Na het eten nemen we afscheid van Jitu en Kisu. Kisu blijft ons nog wel een tijdje vervoeren. We hebben een brief voor Jitu gemaakt met alle 'complains' van de reis. Deze klachten zijn wel erg 'gezocht'. Er staan zaken in als 'meer dan één verrassing per dag', 'tempels in Bhubaneswar niet op chronologische volgorde afgewerkt' en ‘slechts zes gerechtjes bij een diner'. Op de andere kant zijn positieve eigenschappen. Kisu krijgt een brief, waarbij één kant leeg blijft, we hebben geen klachten. Op de andere kant staan zijn positieve zaken. O.a. het redden van een aantal levens tijdens de tocht door Orissa. En natuurlijk een enveloppe!

Maandag 9 maartNaar Puri

Als we om 8:45 uur klaar zijn met het ontbijt, staat Kisu ons al op te wachten. Vandaag gaan we naar Puri om de laatste dagen te relaxen. Onderweg zien we tientallen ijsvogels op de draden langs de weg. In hotel Mayfair staat Bubu ons al op te wachten met bloemen voor de dames. Hij heeft bij de ingang zijn reisbureau. Het 4* hotel is lekker luxe. Prachtige kamer, mooie badkamer, badjas, slippers, zeepjes, shampoo, bodylotion, gratis drankjes uit de koelkast evenals de zakjes met nootjes en chips. We hebben een kamer met een terras, dat overgaat in een groot gemeenschappelijk grasveld. Prachtig zwembad erbij. Hier houden we het wel een paar dagen vol.
We gaan eerst het plaatsje in. In het deel dicht bij zee is een straat met wat winkels, hotels en restaurants. Terwijl de vrouwen souvenirs gaan kopen (in elke winkel moeten de schoenen uit), gaat Martijn internetten (10 rupi per 0,5 uur). We eten bij Honey Bee Backery. Hier hebben ze soda met 'echte' limoen. Lekker. Ook echt brood en pizza's. We kopen een fles lemon bij een stalletje en vragen waar ze bier verkopen. Tot nu toe waren bierstalletjes herkenbaar aan een raam met tralies ervoor. Maar die kunnen we niet zo snel vinden. We worden verwezen naar de buren, een bar. Deze is erg donker met overal aparte hokjes waarvan de gordijnen dicht kunnen. Alle bars zien er in Orissa maar donker uit. We kijken nog even aan het strand. Na de verhalen over hoe vuil het strand hier zou zijn, valt het ons mee. Er is waarschijnlijk een schoonmaakactie geweest. Bij het hotel duiken we het zwembad in. Een jongen komt meteen aangesneld met handdoeken voor de ligstoelen. Er is nog één man in het zwembad, verder niemand. Heel even schijnt de zon en na vijf minuten is het alweer te warm. We hoeven niet onder een parasol, want de zon verdwijnt achter de wolken. Hebben we drie weken stralend weer gehad, zitten we aan zee, is het bewolkt. Dat hebben wij weer.
We eten 's avonds in Wildgrass, het restaurant van Bubu. We zitten in een mooie tuin, waar allemaal aparte hoekjes zijn ingericht. Erg leuk en lekker.

Dinsdag 10 maartPuri

Het is bewolkt. We gaan naar Bubu's reisbureau voor het programma van vandaag. Kisu is ook aanwezig. Om 11:00 uur gaan we naar de Jagannath-tempel, enorm groot, en gesloten voor niet-hindoes. De laatste jaren mogen mensen van de laagste kaste er ook binnen. Dat mocht eerst niet. Vanaf het dak van de bibliotheek heb je een mooi uitzicht op het complex. Het is een drukte van belang, ook op de Grand Road met pelgrims. De gitzwarte godheid is heel erg populair in India. Deze Jagannath wordt niet als een echte godheid geëerd, maar meer als 'één van ons'. Elke dag wordt hij gewassen, krijgt eten en gaat elke twaalfjaar dood. Dan wordt een nieuw beeld gemaakt. Overal staan stalletjes met allerlei prullaria. Ook veel bedelaars, die, naar de gids zegt, erg rijk zijn. Veel Indiërs geven hen geld als zijnde de goede daad die ze elke dag moeten verrichten. Mensen uit allerlei streken, armoedig, vaak op blote voeten. Geschat wordt dat 20.000 mensen - verdeeld in 36 orden en 97 klassen - afhankelijk zijn van Jagannath voor hun levensonderhoud. Deze is gebouwd in zijn huidige vorm in 1198. Het gebouw is omringd door twee muren. De kegeltoren van de tempel is 58m hoog en op de top staan de vlag en het wiel van Vishnu.
's Middags rijden we naar het dorpje Banguruba met Kisu, waar een festival is. Midden in de bush ligt dit landbouwdorpje. Het ziet er idyllisch uit met veel nieuwe daken, en zoals altijd en overal, veel kinderen. Bij het festival raken een paar mannen in trance. Ze krijgen bloemenslingers omgehangen. Ander mannen spelen op de trom en slaan op metalen ronde schijven. Een lawaai vanjewelste. De mannen in trance eten vuur. Aan het eind gooien ze wat bloemen in het publiek. Wie er een vangt, gaat naar voren. Hun problemen worden benoemd en opgelost. Het kan zowel om geluk, werk, liefde of ziekte gaan. Natuurlijk moeten ook twee van de vijf aanwezige toeristen naar voren komen. Uiteraard wordt ook een donatie verwacht. Het geheel is wel indrukwekkend, mooi om te zien.
Terug op ons terras maken we thee en koffie, drinken cola, sprite en lemon en eten chips en vieze koekjes. De vogels maken vlak voor zonsondergang een hels kabaal. Daarna wordt het stil. We eten bij Peace. Als we daar om 20:00 uur binnenkomen, is er nog net een tafel vrij. Vrij snel daarna is het helemaal leeg, maar als we vertrekken is het weer aardig vol. Heerlijke vis dopiaza, champignons met knoflook, spinazie met kaas en gebakken rijst met groenten. Het smaakt prima. Bier staat niet op de kaart, maar als we de flessen op de grond willen zetten, kunnen we wel een biertje krijgen.
We gaan terug naar het hotel met de fietsriksja voor 20 rupi. Lia en Petra samen in één, Martijn regelt er een voor zichzelf. Het is wiebelig, het is donker en de riksja's zijn niet verlicht. Ze maken er een wedstrijd van wie het eerst bij het hotel is.

Woensdag 11 maartPuri

De zon schijnt. Van 9 tot 12 uur liggen we aan het zwembad. Lia zit een kwartiertje in de zon, Martijn alleen in de schaduw. 's Avonds zijn we allebei rood en lichtjes aangebrand. We lunchen in het restaurant van het hotel, want we hebben geen zin om naar de eettentjes te gaan. Er is ook een restaurant, hartstikke koud door de airco, en we worden naar de zaal gewuifd waar we ook ontbeten hebben. Geen airco, wel met fan, veel gezelliger. Wel 'duur' voor een lunch: 500 rupi (€ 8) voor 3 personen. Als we met Kisu naar het vissersdorpje Changdrahaga en Konark willen vertrekken, horen we van Bubu dat hij iets heel doms heeft gedaan. Hij had met z'n vrouw afgesproken ons uit te nodigen voor de lunch. Die had gebeld waar we bleven, maar hij was vergeten ons uit te nodigen. Foutje!
Het vissersdorpje, vlak bij Konark, heeft strooien hutjes en uiteraard weer veel kinderen. Overal zitten de mannen de netten te boeten. Er wordt veel gezeurd om pennen. Kleine bootjes brengen vis aan land. De Zonnetempel in Konark staat op de Unesco-lijst en is prachtig. De toegang is wel de prijzigste van heel Orissa (250 rupi pp). Lokalen betalen slechts 10 rupi. De grote tempel werd geconstrueerd in de 13e eeuw, maar er is weinig bekend over zijn vroege geschiedenis. Men denkt dat hij door de Orissan koning Narashimhadev I moet zijn gebouwd om zijn militaire overwinning op de Moslims te vieren. Het viel waarschijnlijk in ongebruik in de vroege 17de eeuw nadat deze door één van Keizer Jehangir’s afgezanten is ontheiligd. De volledige tempel moet de blokkenwagen voor de zongod Surya voorstellen. Rond de basis van de tempel zijn vierentwintig gigantische gesneden stenen wielen. Zeven machtige stenen paarden trekken aan de tempel en de immense structuur is overdekt met gravures, beeldhouwwerken, figuren en basreliëfs. De tempel is volledig volgestort met puin, omdat hij anders instort. In verband met Holi (het kleurfeest morgen) is het aardig druk met veel Indiase toeristen.
Terug bij de auto blijkt Kisu niet lekker. Hij heeft last van suikerziekte. Na wat wachten denkt hij ons wel veilig terug te kunnen brengen naar Puri. Hij belooft ons te stoppen als het niet gaat. Zo komen we heelhuids weer terug.
Om 19:00 uur gaan we naar Raghurajpur, 20 km ten zuiden van Puri. Hier is een dansfeest. Er staat een podium en rijen stoelen ervoor. Eerst worden wat mensen gehuldigd, vreselijk saai en dan begint het dansen. Vijf vrouwen en een man. Allemaal erg mooi aangekleed en prachtig opgemaakt. De handen en voeten zijn rood versierd. Ze dansen heel sierlijk, met hun handen en voeten. Erg goed! Er zitten een paar honderd mensen te kijken. Wij zijn de enige westerse toeristen. De muziek valt ook mee, geen echte jengelmuziek. Bubu en zijn vrouw arriveren later ook en ze rijden met ons terug naar Puri. Na het mislukken van de lunch vanmiddag gaan we nu dineren bij Wildgrass, Bubu's restaurant. Als we diverse dingen hebben besteld komt Bubu vertellen dat hij de hele bestelling heeft veranderd en iets anders heeft geregeld. We krijgen soep vooraf en diverse gerechtjes. Zelf heeft hij geen tijd om mee te eten. Zijn vrouw is gestopt daar over te klagen, vertelt ze. Zij houdt ons gezelschap en verklapt ons het recept van de tomatenkatha. Dat gaan we thuis proberen.

Donderdag 12 maartNaar Calcutta

De reis is bijna afgelopen. Totaal komen we uit op ca. 3000 km met de auto en straks nog 490 km met de trein naar Calcutta. We proppen alles in onze rugzakken. Check-out time is hier 8:00 uur. Een vreemd tijdstip, maar we mogen één kamer houden. De gasten voor de ene kamer zijn er al. De check-in tijd is ook 8:00 uur. Komt waarschijnlijk door de aankomst-/vertrektijden van de trein.
Vandaag is het kleurenfestival, Holi. Alle winkels zijn vanochtend dicht. Overal staan kinderen met waterpistolen gevuld met gekleurd water. Ook staan er schalen gevuld met gekleurd poeder. Veel mensen, vooral mannen, staan er al gekleurd op. Sommige hebben een roze huid, anderen een hardgroene. Sommige gezichten zijn helemaal gekleurd. We gaan in de lobby van het hotel zitten wachten op het vertrek naar Bhubaneswar. Zo blijven we nog een beetje netjes, toeristen zijn een geliefd doelwit. We worden opgehaald en stoppen bij Wildgrass. We ontkomen er niet aan door Bubu en zijn makkers gekleurd te worden. Zij zijn allemaal helemaal gekleurd en houden zakjes met kleurstof gereed om iedereen te versieren. Het zijn net kleine kinderen en lol dat ze hebben. Het zijn geen verfbommetjes zoals vorig jaar in Gujarat, maar droog poeder, dat je makkelijk af kunt wassen. Hier loopt iedereen er gekleurd bij. De meeste vrouwen zijn wijselijk binnen gebleven. Overal zie je mannen op brommertjes met zakjes poeder aan het stuur.
De trein vertrekt om 13:15 uur uit Bhubaneswar naar Calcutta, 490 km. Iemand van Heritage Tours begeleidt ons dit deel van de reis. Hij koopt voor ons vlak bij het station een lunchpakket. Rijst met groeten en kip. En water uiteraard. De trein zit vol, maar gewoon vol, niet zo afgeladen zoals je wel eens op TV ziet. We zitten 1e klas, met airco. Het lijkt wel netjes, maar alles valt uit elkaar. We hebben gereserveerde plaatsen. De stoelen blijven niet rechtop staan en de plateautjes vallen steeds naar beneden. De vloer wordt bij vertrek schoongemaakt, maar daar wil je niet van eten. De lunch smaakt uitstekend. Je hoeft echt niet te verhongeren hier. Regelmatig komen er mannen langs met thee, eten, frisdrank en snacks. Halverwege moeten we van plaats wisselen en een rij naar achteren schuiven. Er komen Indiërs op onze vorige plaatsen zitten, die een enorme stampij beginnen te maken dat ze hun koffers niet boven hun stoelen kwijt kunnen. Ze schreeuwen werkelijk de hele trein bij elkaar. We begrijpen er niet alles van en weten hier de gebruiken ook niet echt. Sommige mensen halen hun spullen weg. Wij niet. Misschien is dit wel weer een kastenstrijd. Iemand uit een hogere kaste die zijn wil oplegt aan het volk? Als een man echter aan onze rugzakken begint te trekken, moeten we ons er toch mee bemoeien. Martijn hoeft met zijn bijna twee meter alleen maar even te gaan staan en de man stopt. Onze begeleider is even bang dat Martijn echt spaanders gaat slaan, maar als Martijn weer zit, mogen onze rugzakken gewoon blijven liggen. Er wordt nog wat geroepen over een advocaat in de familie, maar dat maakt het voor ons alleen maar lachwekkender. Als een man vervolgens aan Martijn vraagt of hij de tas boven diens hoofd even wil aangeven, zegt hij dat die best mag blijven liggen. Als de man blijft aandringen, blijkt dat de man de trein uit moet, dus toch maar even geholpen. Precies op tijd (20:00 uur) arriveren we in Calcutta op het station. Dat gebeurt volgens onze begeleider maar zelden. Hij regelt vervolgens één drager voor onze drie rugzakken. Er wordt zo te zien stevig onderhandeld over de prijs. Twee gaan er op zijn hoofd en een hangt aan zijn arm. Bij de taxi naar het hotel geven wij hem stiekem nog een extra fooi. Na aankomst in het hotel gaan we even naar de kamer en vervolgens eten in een restaurant dichtbij. Daarna naar bed, want we moeten weer vroeg op.

Vrijdag 13 maartNaar huis

Ons toestel vertrekt om 8:55 uur. De gids vertelt, dat we drie uur van tevoren op het vliegveld moeten zijn. We hebben ons gisteren via internet ingecheckt en toen werd 90 minuten van tevoren aangegeven. We hebben echter ook Delhi vorig jaar nog in ons hoofd, waar je echt drie uur nodig hebt. Dus zijn we om 6:00 uur op het vliegveld. Omdat we via internet hebben ingecheckt, hoeven we niet in de lange rij te gaan staan en worden onze koffers direct in ontvangst genomen. Er zijn hier nog niet veel mensen die via internet inchecken, maar het heeft ook hier zijn voordelen. Om 6:10 (!) uur zijn we overal door. We hadden lekker kunnen uitslapen in plaats van hier te zitten. We wisselen wat overgebleven rupi om in dollars, de euri zijn op. Voor de laatste keer kopen we ontbijt. De reis verloopt verder heel voorspoedig. Na een tussenlanding in Dubai komen we een half uur eerder aan in Düsseldorf als gepland. Nu moeten we even wachten, want onze besproken trein vertrekt wat later. Hier ontmoeten we een paar Nederlanders die uit Costa Rica komen en ook op de trein wachten. In een kroegje achter het station drinken we met hen een biertje.
Om 23:00 uur zijn we thuis.

Hier staan wat extra foto's in de fotogalerij.

Dit was een DimSum reis, uitgevoerd door Heritage Tours in Orissa.