China

13 april t/m 13 mei 2000

CHINA is het land van Confucius, oosterse mystiek en grote roerganger Mao Zedong. Er bestaat een geschreven geschiedenis van vierduizend jaar en het heeft de oudste beschaving ter wereld. In 221 voor Chr. werden de vijf koninkrijken waaruit China toen bestond voor het eerst verenigd in een keizerrijk. Dit duurde tot de gedwongen troonsafstand van Puyi, de laatste keizer in 1912. Op 1 oktober 1949 riep Mao Zedong de volksrepubliek China uit op het Plein van de Hemelse Vrede. Ook de Culturele Revolutie heeft diepe sporen in de ontwikkeling van het land en de Chinese samenleving nagelaten. Deze eindigde feitelijk met de dood van Mao in 1976.
China is na Canada het grootste land ter wereld. Het is tweehonderddertig keer Nederland. Het heeft 1,2 miljard inwoners en dat is een vijfde deel van de wereldbevolking.
92% is Han-Chinees. Er zijn vijfenvijftig erkende nationale minderheidsgroepen, waaronder de Hui, de Mongolen, de (islamitische) Oeigoeren en de (lamaïstische) Tibetanen. De verschillende bevolkingsgroepen proberen allen hun aloude eigen cultuur en beschaving in stand te houden ondanks de invloeden van het communisme en de Culturele Revolutie.
Blijven lachen. Het ergste voor de Chinezen is gezichtsverlies. Dat moet je dus zien te voorkomen. Vooral blijven lachen. Als er iets gebeurt, een ongeluk of zo, dan wordt er gelachen. Hoe harder, hoe erger de situatie.

Donderdag 13 aprilNaar Hongkong

Tegen half een worden we opgehaald en Wim's vrouw en buurvrouw brengen ons naar Schiphol. Alles gaat voorspoedig en om 16:30 uur gaan we de lucht in. 's Nachts krijgen we ijs en noedelsoep. Als bestek krijgen we hier stokjes bij.

Vrijdag 14 aprilHongkong

Om 9:00 uur plaatselijke tijd (zes uur tijdsverschil; ruim tien uur vliegen) landen we in Hongkong. De landing is niet vlekkeloos vanwege de harde wind die er staat. We wisselen ƒ 200 voor HK$ (1 HK$ = ƒ 0,33). We nemen de vliegveldbus naar het hotel. Gelukkig hebben we de route die de bus aflegt, want de informatie in de bus klopt van geen kanten. De chauffeur spreekt geen Engels, maar we stappen toch bij de goede halte uit. We zoeken even naar het Pearl Garden Hotel in Kowloon en vernemen hier dat de kamer nog niet beschikbaar is. We laten de bagage achter en lopen de stad in. Het is warm, zo'n 25º, maar vochtig. Helemaal bewolkt. We lopen door een grote winkelstraat en bekijken de winkels en de mensen. We gaan richting haven en zien de skyline van Hongkong Island. Het ziet er allemaal indrukwekkend uit. Er komt een enorm cruiseschip binnen vaten. Ondertussen begint het zachtjes te regenen en we wandelen terug richting hotel.
We gaan ergens een klein Chinees, fel verlicht eethuisje binnen en nemen noedelsoep (met stokjes). Het wordt er steeds drukker en als we weggaan zien we waarom: het giet. Gelukkig hebben alle straten een afdak van een à twee meter waardoor je droog blijft. Alleen oversteken geeft probleem. Telkens als de stoplichten op groen staan, barst de regen in alle hevigheid los. We blijven een poosje schuilen en bereiken uiteindelijk redelijk droog ons hotel. Hier doen we eerst een dutje.
Vanwege Martijn z'n verjaardag gaan we duur uit eten. 't Is hier trouwens sowieso duur. Een tappilsje van 0,3 liter kost ongeveer ƒ 12. Gelukkig is er op veel plaatsen, ook in restaurants, een happy hour tussen 17:00 uur en 21:00 uur.
't Blijft regenen. Op de kamer borrelen we na met whisky en jonge jenever, die we in de koelkast koud hadden gezet.

Zaterdag 15 aprilHongkong

We ontbijten bij Delifrance met stokbrood, eieren, jam, fruit, worstjes, toast, koffie en thee. Heerlijk. ƒ 23 met z'n drieën. Eerst krijgen we koffie en thee met melk die we niet willen. Even later krijgen we toch 'black' in plaats van 'white'. Soms is het hier nog echt Engels. Hongkong is honderd jaar een Britse kroonkolonie geweest. In 1997 werd de stad teruggegeven aan China.
We lopen een groot warenhuis binnen waar ze enorme grote globes hebben en vele andere mooie spullen. Allemaal afgeprijsd en nog steeds schreeuwend duur.
We nemen de boot naar Hongkong Island (bovendek 2,20 HK$, beneden 1,70 HK$). Het weer is redelijk; niet zo vochtig en warmer als gisteren. In ieder geval droog en daar zijn we blij mee. We genieten van de skyline met z'n prachtige wolkenkrabbers. Er rijden veel taxi's, dubbeldeksbussen en dubbeldekstrams die op de Comedy Capers lijken. Ook zijn er open dubbeldeksbussen. Geen fietsers; door de steile wegen en drukte zou dat een zelfmoordpoging zijn. We nemen de kabeltram naar Victoria Peak, het hoogste punt van Hongkong Island en bewonderen het uitzicht. Eenmaal boven is het werkelijk prachtig. Langzamerhand wordt het helderder en even later komt zelfs de zon tevoorschijn. We kijken uitgebreid rond en verbazen ons over de bouw van flats en kantoren. Als we weer zijn afgedaald, lunchen we bij een Chinees. De thee is altijd gratis. Ze blijven de koppen bijvullen. Het is goed voor de dorst. We gaan nog even naar de markt, maar daar zijn we duidelijk te laat voor. Het loopt op z'n einde.
We wandelen naar de tropische tuinen waar zich tevens een soortement dierentuin bevindt. Een lekkere rustgevende plaats in het drukke Hongkong. We genieten vooral van de rode ibissen, de kraanvogels en de flamingo's.
Ondertussen wordt het goed druk op straat. Het is zaterdagmiddag en we komen slechts langzaam vooruit. We hebben hele vermoeide voeten en benen en gaan siësta houden.
Hierna gaan we bier drinken (happy hour) en we besluiten om op de night market in Kowloon te gaan eten. Wat een belevenis. Geweldig. Het is een markt van 20:00 uur tot 23:00 uur. Veel gewone goederen, maar ook veel eetstalletjes. We gaan bij een grote tent naar binnen waar het vrij vol zit. In Hongkong hebben de restaurants nog kaarten met een Engelse vertaling. Erg handig. We gaan ergens zitten en bestellen bier (0,65 liter voor 25 HK$, ƒ 8,50). Op goed geluk bestellen we wat en kijken hierna vol verbazing om ons heen. Het is er een zootje. Iedereen spuugt graatjes, botjes, e.d. gewoon op tafel vergezeld van een luide rochel. Op de vloer mag ook. Ook wordt er veel eten gemorst, dat men gewoon laat liggen. Op iedere tafel staat een wc-rol die dienst doet als servetjes en voor alles waar je het nog meer voor wilt gebruiken. Als je klaar bent, wordt alles van de tafel op de vloer gegooid en daarna opgeruimd. Als je geen vieze tafel hebt, heb je niet lekker gegeten. Vooral Wim is erg onder de indruk. Telkens verschijnt er een big smile op z'n gezicht als hij weer wat bijzonders ziet. Iemand neemt de bestelling op en na een tijdje schuift iemand anders een gerecht op tafel. We hebben twee maal vis en een maal varkensribbetjes. Het komt niet allemaal tegelijk, maar als er iets is, beginnen we met z'n drieën van dat bord te eten. Met stokjes uiteraard. Ook wij spugen de graten en botjes op tafel. Het wordt een bende, maar we zullen er wel aan wennen. Kosten inclusief bier: ƒ 75 voor drie personen. Morgen gaan we weer.
We maken wat foto's van de verlichte reclame. Overdag ziet dat er al indrukwekkend uit, maar verlicht is het echt fantastisch.

Zondag 16 aprilHongkong

We gaan op zoek naar een bepaald ontbijtrestaurant, maar dat is verdwenen. Dichtbij is een supermarkt en we gaan hier maar wat kopen: stokbrood, kaas, ham, yoghurt en sinaasappelsap. In een park aan het water eten we dat op. 't Is vandaag helder, zonnig en warm weer. Ook op zondag zijn de winkels gewoon open en we zien veel plaatselijke bewoners die een dagje uitgaan. Ze volgen allemaal een paraplu of vlag van een begeleid(st)er. Grappig.
Goed 11:00 uur gaan we even naar het hotel terug en verwelkomen we de overige groepsleden: acht personen + reisleidster Jacqueline van VNC. Lekker klein groepje dus. We moeten onze grote driepersoonskamer verlaten en krijgen twee kleine tweepersoonskamers. Alles wordt snel ingepakt en Wim vergeet z'n schoenen die hij later op de middag weer terug krijgt.
We wandelen weer de stad in en bekijken een jade-markt. Alleen maar kraampjes met jade-artikelen. Je moet wel een kenner zijn, want men zegt dat er veel vals tussen zit. We zien nog verschillende andere markten en kopen ergens wat broodjes en sap voor de lunch. Op de boulevard gaan we lekker in de zon zitten om het op te eten. We genieten en blijven een hele tijd zitten.
Hierna wandelen we de boulevard verder af naar het station en zo weer terug naar het hotel. We kennen al aardig de weg. Vandaag hebben we niet zo heel veel gelopen; we hebben de kilometers van gisteren nog in de benen en de voeten doen alweer zeer. Tijd voor siësta.
's Avonds eten we samen met Jacqueline weer op de nachtmarkt in hetzelfde restaurant. De vrouwtjes die hier bedienen, herkennen ons van gisteren en staan vrolijk te zwaaien. We nemen twee vissen en twee vleesschotels en nasi. Samen met bier en thee eten we alles schoon op. Het is heerlijk. Het is er vrij druk en er zijn verder geen westerse toeristen. Ik denk dat die hier niet durven te eten.

Maandag 17 aprilNaar Wuzhou

Om 5:45 uur worden we al gewekt. Samen met Wim eten we het stokbrood, kaas en yoghurt op. Hierna vertrekken we al lopend naar de pier. Dat valt niet mee zo vroeg en dan al die bagage op je rug. We lopen zo'n twintig minuten en komen bij een grote luxe hal waar veel grote boten vertrekken. We gaan met een grote catamaran naar Zhaoqing. We zitten in vliegtuigstoelen en er zijn alleen Chinezen aan boord. Er is een barretje en er wordt een videofilm getoond in het Chinees. Om 8:20 uur vertrekken we en vier uur later komen we aan. We varen op de Xi-rivier. Een kwartier voor aankomst staat er al een aantal (twintig tot dertig) mensen te dringen bij de uitgang.
Door de douane gaat snel en we kunnen onze HK$ wisselen voor Chinese yuan. De koers is zowat hetzelfde (1 yuan = ƒ 0,33). We stappen in de bus die ons naar Wuzhou zal brengen. Hij is wel hoog, maar beenruimte is er niet. Hij zal er tussen de tweeënhalf en vijf uur over doen, wordt er gezegd. Het worden er tweeënhalf. Onderweg wordt er een plaspauze gehouden en wij kopen een pak koekjes, want we hebben nog niet geluncht.
In Wuzhou zitten we in een echt Chinees hotel met op elke verdieping een mevrouw die telkens de deur voor je open maakt. We krijgen dus geen sleutel. Ook liggen er slippers, tandenborstels, tandpasta, kam, thee en warm water. Dit is standaard in China.
Eerst gaan we naar de bank om geld te wisselen. We worden van het ene loket naar het andere gestuurd, maar eindelijk gebeurt er wat. We willen Nederlands geld wisselen en dat moet opgezocht worden. Er komt een groot boek aan te pas en na een poosje blijken de biljetten goed. Eentje wordt er niet geaccepteerd, want er zit een piepklein scheurtje in. Andere mensen ondervinden dat ze hier geen snippen wisselen.
We lopen over de markt en bekijken alle gedroogde vissen, kikkers, hondjes en salamanders die als een waaiers op stokjes zitten. Ergens zien we een restaurantje met een grote koelkast. We hopen dat er ook koud bier inzit en gaan zitten. Verder is er niemand. Het gaat goed en we krijgen twee grote flessen à 0,64 liter. Het is in China niet normaal dat je in een restaurant alleen maar bier drinkt. Dat doe je bij het eten. De mensen spreken alleen maar Chinees. Ze kletsen wat tegen ons aan en wij kletsen terug. We laten ze ons fotomapje zien met foto's van 'onze kinderen', ons huis, Utrecht, een koe, een varken, de koningin en het Nederlands voetbalelftal. Vooral de foto's van de binnenkant van het huis vinden ze prachtig. Met behulp van het woordenboekje sukkelt de conversatie verder en we hebben de grootste lol. Het bier is een stuk goedkoper. Een fles kost hier zes yuan tegen vijfentwintig in Hongkong. Een vrouw zit aan een tafel knoflook te pellen en Wim trekt zijn mesje en gaat meehelpen.
We verzamelen ons om 18:00 uur in het restaurant van het hotel. We drinken thee en besluiten om met de hele groep te gaan eten. Tot onze verrassing komen we uit bij de tent van vanmiddag. We groeten onze bekenden. Ondertussen is het hier goed druk geworden. Er staan tafels en stoelen op straat. Voor ons zetten ze snel een tafel in elkaar waar we met z'n allen aan kunnen zitten. Jacqueline bestelt het eten en de ene na de andere schotel verschijnt. Iedereen zit er met z'n stokjes in te prikken en tegen de tijd dat de rijst komt, volgens goede Chinese traditie helemaal aan het eind, is zowat alles op. Rijst is eigenlijk alleen maar een vulmiddel. Kosten ƒ 12,50 p.p.

Dinsdag 18 aprilNaar Yangshuo

Het ontbijt is een feest! Als we de ontbijtzaal inlopen, zit hij helemaal vol met vooral mannen. Geen toeristen. Een meisje loodst ons naar een tafeltje achterin waar al wat groepsleden zitten. Er loopt een aantal vrouwtjes rond met karretjes. De een heeft taartjes, de ander vlees, soep of dim sums. Die willen wij en ze tilt alle dekseltjes op zodat wij kunnen kiezen. Ook nemen we wat gebak. Wij prikken de grote balletjes en broodjes aan een stokje in plaats van ze ertussen te klemmen. Samen met veel thee smaakt het ons uitstekend. De andere gasten zitten ons vol verbazing aan te kijken. Kosten 4 yuan p.p.
We gaan met de bus naar Yangshuo. Onderweg zien we grappige stoplichten met een digitale secondewijzer die afloopt. Zo kun je zien hoelang je nog moet wachten. Als hij op 0 springt, scheurt iedereen meteen weg. We hebben nog nooit zulke stoplichten gezien.
Het is een grote luxe bus met veel beenruimte en hij zit helemaal vol. We krijgen een flesje water en ook de lunch is inbegrepen. Buiten is er van alles te zien: veel rijstvelden, mensen, dorpjes. Het is allemaal even boeiend. Toch kunnen we niet voorkomen, dat onze ogen af en toe dichtvallen. De lunch is een bak met rijst, spinazie, vlees en complete vissen. Dus met kop en oogjes. Lekker.
Om halfdrie komen we in Yangshuo aan, waar we een mooi hotel hebben. Fijn, want we zitten hier drie nachten.
We gaan weer naar de bank om een flinke voorraad geld te wisselen. Hier zijn kapotte briefjes en briefjes zonder hoekjes geen probleem. Ook de snip niet.
We wandelen door het stadje en merken het grote verschil met Wuzhou. Veel toeristenstalletjes en veel toeristen, al blijken dat voor het overgrote deel Chinezen te zijn. Ook allemaal mensen die je na lopen en proberen wat te verkopen. Ze praten wel wat meer Engels. Wat er te koop is, is niet veel bijzonders en we belanden dan ook al snel op een terrasje met een plaatselijk Liquan-biertje.
's Avonds eten we met z'n zessen op de markt. De restaurantjes zijn allemaal erg westers met harde muziek en daar hebben we (nog) helemaal geen zin in. Op de markt staan stalletjes met allerlei ingrediënten. We wijzen van alles aan en daar wordt dan wat van gemaakt. Je moet uitkijken met wijzen, want alles wordt geïnterpreteerd als dat je het hebben wilt. Vooral de champignons zijn erg lekker. Als toetje krijgen we een schaal met eend (met kop) die Wim per ongeluk aanwees. Zo in de zin van: kijk nou wat daar ligt. Maar ja, dan heb je het meteen besteld. Het is wel lekker. Maar alles bij elkaar wel wat veel. Volgende keer uitkijken met aanwijzen.

Woensdag 19 aprilYangshuo

We ontbijten lekker luxe in de stad met American breakfast, pannenkoeken met appel en yoghurt met fruit.
Het landschap rond Guiling en Yangshuo is uniek in de wereld. Het is ongeveer 200 miljoen jaar geleden ontstaan toen kalklagen door de wind en de neerslag aan erosie werden blootgesteld en de hardere lagen vormen het zo karakteristieke berglandschap, waar de Li-rivier doorheen slingert. De oprijzende bergen in dit karstlandschap zijn zeer indrukwekkend.
Hierna huren we fietsen bij het hotel (5 yuan p.p.p.dag) en met z'n allen hebben we een boot gehuurd. We hijsen de fietsen op het dak. Als we instappen, begint het te regenen. Maar we zitten droog en we zien wel. Over de Li-rivier varen we naar Puyi. We genieten van het aparte rotslandschap. Het is dan ook schitterend. Vooral als af en toe de zon doorkomt en de bergen weerspiegelen in het water, is het prachtig. We worden er stil van.
We leggen aan in het toeristische dorpje Fuli waar alleen maar stalletjes voor toeristen staan. Er zijn wel veel toeristen, waarvan het merendeel Chinees is. Er is niet veel aan. We varen door naar Puyi wat een veel leuker dorpje is. Er zitten wat vrouwtjes te kaarten en we lopen het dorp rond. Overal zien we rijstvelden met op de achtergrond de karstbergen. Als we de boot weer opstappen, regent het weer. Het is wel altijd warm, ook als het regent. Een regenjas is dan ook niet prettig: je zou er uit zweten. Zo word je dus altijd nat.
Een mevrouw heeft ondertussen op de boot onze lunch gemaakt en we krijgen een uitgebreide rijsttafel met lekker veel verschillende gerechten. Als we in Puyi aankomen is het weer droog. Hier lopen we even de markt over waar we manden met kuikentjes zien en mooie mannetjes met grote punthoeden.
We fietsen door de dorpjes en rijstvelden terug naar Yangshuo. Een mooie tocht, voornamelijk iets naar beneden. De fietsen zijn ook redelijk: vrij hoog, goede remmen en geen lekke banden. Al met al een hele mooie dag. 's Avonds drinken we uitgebreid bier bij Anne's Arthouse en besluiten om hier ook maar te eten. We nemen vis en ei met sweet and sour en varkensvlees met knoflook. Het smaakt allemaal voortreffelijk. Appel  en ananasfritters na. Heerlijk.

Donderdag 20 aprilYangshuo

Vrij veel zon vandaag en daardoor goed warm. We ontbijten met yoghurt met vers fruit en eieren met ham en kaas.
Bij het hotel zijn alle fietsen verhuurd en daarom lopen we eerst een stukje. Er zijn overal fietsen te huur, maar we moeten wel een beetje grote hebben voor de mannen. We fietsen naar Moon Hill, een uur volgens het boekje. Maar na een half uur zijn we er al. We rijden er bijna voorbij. Zo hard hebben we nou ook weer niet gefietst. Het landschap blijft schitterend: rijstvelden met werkende mensen en het karstgebergte dat in het water weerspiegelt. Prachtig.
Moon Hill is een berg met een gat erin. We wandelen er naar toe over een stenen trap. Volgens het boek zijn het er 1251. We hebben ze niet geteld. Twee meisjes die drankjes verkopen, lopen met ons mee. Er staan beneden vrij veel fietsen, maar de bijbehorende mensen zien we niet. In het warme weer is het een hele klim. Bovenaan bij de boog kunnen we nog een stukje verder en dan worden we helemaal stil van het landschap dat we zien. Door de boog heen ligt het karstgebergte te schitteren in al z'n glorie. Aan de andere kant kijken we zo naar beneden op de rijstvelden met daarachter ook de bergen. Grandioos. We drinken een cola en blijven een hele tijd zitten.
Terug in Yangshuo kopen we bij een bakker wat broodjes en op de hotelkamer maken we een kopje soep.
Hierna fietsen we weer verder richting Fuli. De grote weg zijn we na een poosje zat en we rijden een smal paadje in. Het wordt steeds smaller en soms moeten we afstappen om de irrigatiekanaaltjes over te steken. We komen langs allerlei boomgaarden en door een dorpje. Leuk. Vlak bij de grote weg drinken we een colaatje in het plaatselijke café. De eigenaar stelt meteen onze fietsen wat bij en draait moeren en bouten vast.
In het hotel brengen we het vocht verder op peil met thee.
We zijn moe en verbrand, maar het is wel een hele leuke dag geweest.
's Avonds regent het. We zitten buiten op een terras en nemen de tafel op en gaan binnen zitten.

Vrijdag 21 aprilNaar Kunming

We ontbijten op ons gemak, posten de kaarten en gaan even internetten (tien yuan per uur). Grappig, dat we hier onze eigen homepage kunnen bekijken.
We slenteren wat langs de souvenirstalletjes en Wim koopt een schilderstukje. Afgepingeld van 80 yuan naar 30 yuan. We drinken koffie op een terras (het is aardig afgekoeld na die bui van gisterenavond) en kopen wat broodjes voor de lunch. Om 12:00 uur rijden we met de bus naar Guilin, waar ons vliegtuig naar Kunming vertrekt. Dat vertrekt slechts vijftig minuten te laat. Verder gaat alles goed.
Kunming (1.890 meter) is de hoofdstad van de provincie Yunnan en ligt op een vruchtbare hoogvlakte en wordt omringd door bergen in het noorden, westen en oosten. De plaats wordt vaak 'stad van de eeuwige lente' genoemd vanwege het milde klimaat en altijd bloeiende bloemen.
Met twee busjes worden we naar hotel Camellia gebracht. Het verkeer is een beetje een chaos. Er zijn hele brede fietspaden en de brommertjes rijden op de weg. De auto's rijden niet netjes in een rij zoals bij ons maar iedereen probeert zich overal tussen en door te frommelen. Het gaat verder wel rustig, geen getoeter of zo. Ook zijn er weer van die verkeerslichten met tellers. Op de drukke kruispunten staan mannen met vlaggen om de voetgangers en fietsers tegen te houden die anders door rood zouden rijden. Alle straten zijn erg schoon. Er lopen dan ook veel straatvegers rond. Veel verkeersregels zijn er niet. We proberen om ze te ontdekken, maar dat lukt niet erg. Er staan geen borden. Verkeer dat rechtsaf gaat, mag door rood rijden. De fietsers en voetgangers die daar dan oversteken, hebben geen voorrang. Dus een groen voetgangerslicht garandeert geen veilige oversteek. Als een auto links af moet, doet hij dat zodra het tegemoetkomende verkeer een klein gaatje laat vallen. Ze staan dan midden op de weg stil en houden alles op. Ze moeten ook wel, want niemand zal ze er door laten. Wie het eerst komt, het eerst maalt. Dat is de belangrijkste regel. Regelmatig rijden ze ook door rood. Niet in elke plaats.
Het hotel aan de buitenkant is prachtig, binnen is het wat minder. Maar goed genoeg. Samen met Jacqueline gaan we op de markt eten. Er moet een keuze gemaakt worden uit alle tentjes en onze keus valt op een kraampje met roodroze tafelkleedjes. We bestellen zes verschillende schotels waarvan er een gevuld is met een soort bamboestokjes die niemand lekker vindt. De rest smaakt goed. Samen met drie flessen bier zijn we 46 yuan kwijt (ƒ 3,50 .p.p).

Zaterdag 22 aprilKunming

We ontbijten in het hotel erg uitgebreid met zowel Chinees als westers eten.
De groep gaat naar het Stenen Woud, maar wij hebben niet zo'n zin in de busreis daar naar toe. Als de groep 's avonds terug komt, denken we, dat we de juiste keuze hebben gemaakt.
We wandelen een half uurtje naar een plaats met minibusjes. We laten ons rijden naar de Bamboe-tempel, twaalf kilometer ten noordwesten van de stad. Het is een prachtige tempel met vijfhonderd beelden (arhats), die er levensecht uitzien. Deze zijn gemaakt tussen 1883 en 1890. Ze zijn allemaal verschillend en veel gaan er vergezeld van dieren; ook weer telkens anders. Verboden te fotograferen. Ze hebben er ook geen kaarten van. Jammer.
Weer terug in Kunming kopen we wat broodjes en cola en lopen naar de Yuantong-tempel. In het midden staat een achthoekig paviljoen in het water waarin veel vissen en schildpadden zitten. De tempel zelf bevat drie grote, bronzen boeddhabeelden. Grote draken ondersteunen het dak. Het ziet er prachtig uit. Ook staan overal kleine leeuwenbeeldjes. Er is er geen een hetzelfde.
We lopen verder en komen in een park waar veel mensen zijn. Sommige spelen mahjong, sommige een soort go, maar dan met andere stenen. Het mooiste zijn de mannetjes met hun vogelkooitjes die hun vogels uitlaten. Vaak zitten de vogeltjes in het donker met een doek over de kooi; soms worden ze eruit gehaald. De mannen hebben allemaal een soort weckfles met thee bij zich. Even verderop is een drukke markt waar ze van alles verkopen. Veel dieren: vogels uiteraard, duiven, poesjes, konijnen, torretjes, vissen.
Op een dakterras dichtbij het hotel, drinken we een pilsje. Het weer was vandaag beter dan verwacht. Vrij zonnig en droog. Tot nu toe altijd T-shirt weer. Een trui hebben we nog niet aan gehad.
's Avonds eten we weer op de markt, maar nu bij een andere tent. Nog lekkerder en net zo goedkoop.

Zondag 23 aprilNaar Dali

Met de openbare bus gaan we naar Dali. Het is een belevenis om te zien hoe ze zo'n bus vol proberen te krijgen. Het busstation is een chaos. Alle bussen staan kriskras door elkaar. Als er eentje weg moet, moeten tien andere een stukje opschuiven. Eindelijk staan we vooraan, maar het is nog geen tijd om te vertrekken. Dat gaat wel op tijd. Men probeert dan nog mensen in de bus te krijgen. Dat gaat soms met grof geweld. Er wordt aan mensen gesjord en getrokken en geduwd en soms vallen er zelfs klappen. We vertrekken op tijd en verwachten een reistijd van zeven tot tien uur afhankelijk van de weg, de bus en de rijkunst van de chauffeur. Er blijkt echter net een tolweg klaar te zijn: een brede, geasfalteerde snelweg. En na zes uur staan we al in het hotel in Dali. Dat valt mee.
Dali is tweeëntwintighonderd jaar oud. De stad is fraai gelegen aan het Er Hai-meer aan de voet van de Cang Tang-bergen, die hoger dan 4.000 meter zijn. Tijdens de Tang-dynastie was dit de hoofdstad van het Nan Zhao-koninkrijk. Het dorp is sfeervol en de huizen hebben soms een prachtige architectuur met zeer typische poorten. Mooie huizen waarin veel hout en soms ook marmer is verwerkt.
Het is druk in de stad. We zien veel mensen in klederdracht en er zijn veel (toeristische) kraampjes. We lopen naar een van de twee toegangspoorten en hebben hier een mooi uitzicht over de stad. We drinken een (lauw) biertje en kletsen wat met de vrouw achter de bar en haar schoonmoeder (in klederdracht). We wandelen nog wat over de markt en zien veel mooie mensen. Alle vrouwen dragen mooie mutsen en hoeden. De kleine kinderen worden gedragen in prachtige rugzakken. Vaak helemaal geborduurd.
's Avonds gaan we met de hele groep (tien man; twee zijn voor een dag of tien naar huis in verband met familieomstandigheden) wat drinken. Het Dali-bier à 0,64 liter kost hier maar 5 yuan. Voor het gemak eten we hier ook maar. Iedereen krijgt een schotel, maar we eten gewoon van elkaar mee.
Na nog een Chinese brandy met Wim gaan we slapen. We hebben onze rust wel nodig. 't Zijn inspannende dagen.

Maandag 24 aprilDali

We willen naar de weekmarkt in Shaping, maar dit is de enige maandag in het jaar dat daar geen markt is. Wij vinden dat niet erg, want de reden is de jaarmarkt in Dali. In plaats van naar Shaping te gaan, komt de hele buurt naar Dali. Wel zo handig.
Na het ontbijt gaan we eerst naar de drie pagodes. Ze zijn erg mooi, maar de hele poppenkast er om heen bevalt ons helemaal niet. Om dichtbij te komen, word je langs honderden meters souvenirstalletjes gestuurd, die allemaal hetzelfde verkopen. De pagodes liggen wel mooi aan de voet van de Cang Tang-bergen.
We lopen door wat smalle straatjes terug naar het centrum. We zien marmerfabriekjes waar met grote machines brokken marmer in mooie rechte plakken worden gezaagd. Het gaat erg langzaam.
Ondertussen is de markt goed op gang gekomen. Het eerste stuk naar de eigenlijke markt toe, is een klerenherrie. Iedereen probeert boven een ander uit te komen om zijn waren aan te prijzen. Keiharde muziek en luidsprekers. Er is van alles te koop. Ook de dokter en de tandarts zijn van de partij. De echte markt is gelukkig een stuk minder hectisch. Wel drukker en wat een belevenis. Veel mensen, vooral ouderen in klederdracht. We zien allerlei verschillende bevolkingsgroepen die we goed van elkaar kunnen onderscheiden. Alleen weten we niet waar ze allemaal vandaan komen. De mensen zijn verbazend vriendelijk. We kijken onze ogen uit. Maar we worden door de Chinezen nog meer bekeken. Op een rustig plekje gaan we zitten tussen de Chinezen. Een mooie man met pijp wil niet op de video. De vrouw er naast vindt het best en als Martijn de video terug laat zien, wil de man met de pijp ook wel. En ze willen allemaal de video hebben. We willen wel zijn adres zodat we een foto op kunnen sturen, maar ze kunnen niet lezen en schrijven. En dan wordt het wel heel moeilijk. Ons mapje met foto's is weer een succes. We eten ergens een hapje en in een warenhuis kopen we een groot telraam voor 25 yuan. Deze worden nog op heel veel plaatsen gebruikt. In een restaurant komt een vrouw bij ons aan tafel de rekening opmaken met een telraam en we laten ons meteen de werking hiervan uitleggen. Als we richting (andere) poort lopen, kopen we ook nog een Mao-pet voor acht yuan.
We zijn moe van het geslenter, onze voeten doen zeer en we besluiten tot een biertje op een terras. We hebben hier prachtig uitzicht op de hele stroom mensen die langs komt. Iedereen kijkt ons met grote ogen aan en er wordt gewezen. Zelfs als ze al voorbij zijn, kijken ze nog achterom. We knikken telkens lachend en roepen 'ni hao'. En de reacties daarop zijn prachtig. Ook zijn we zelf verschillende keren op de foto gezet. Men bekijkt ons nog meer, dan wij hen. 't Is geweldig. We zien ook verschillende foute Chinese toeristen. Puntmuts op, glimmend pak, witte nylon kniekousen met een werkje. Erg fout.
's Avonds eten we met de hele groep bij Jim's Peace Café. Jacqueline heeft een uitgebreide rijsttafel besteld voor 15 yuan p.p. Het is erg lekker, vooral het jakvlees, het koude vlees en de aardappelschotel. Het is alleen veel te veel. Na het eten heeft Jim een Tibetaans drankje dat we wel willen proberen. Het is zacht en sterk en we worden met z'n allen dronken. Tussendoor krijgt Carlo een doos met vuurwerk die op straat afgestoken wordt. Het mag eigenlijk niet. Op dit moment zijn er alleen knallers te koop; geen siervuurwerk.

Dinsdag 25 aprilNaar Lijiang

Het is geen negen uur rijden naar Lijiang, zoals in de brochure staat, maar slechts drie. Daardoor kunnen we eerst Willems verjaardag vieren. Jacqueline heeft namens VNC een mooie taart laten komen in een café. Hij ziet er prachtig uit compleet met kaarsjes. Het is een soort cake met mierzoete versiering.
We vertrekken om 11:00 uur en wij zijn blij dat we het droog houden. Het dreigt wel. De bagage ligt nl op het dak en is niet afgedekt. De regen wacht gelukkig tot we op de hotelkamer zijn. Die duurt niet lang en even later schijnt de zon weer volop. Hoewel we op 2.400 meter hoogte zitten, is het nog steeds niet koud.
Om 18:00 uur gaan we met z'n allen een borrel drinken in de oude stad. De nieuwe stad is echt helemaal niets. Alles is puur Chinees met moderne lelijke flats. Na de aardbeving in 1996 wordt er wel weer steen vervangen door hout, wat het oude dorp kenmerkt. We gaan naar de Tibetaan en drinken Lijiang bier. Iedere beetje plaats heeft hier z'n eigen merk. We besluiten om ook gelijk maar te eten en nemen vlees- en groetemomo's. Appel- en banaanfritters toe. Lekker.

Woensdag 26 aprilLijiang

We ontbijten bij dezelfde Tibetaan als gisteren met yoghurt met vruchten, omelet met naxi-brood (een luchtig gefrituurd brood).
Hierna dwalen we door de oude stad. Lijiang staat op Wereld Monumenten Lijst. In het oude stadsdeel Dayan, het centrum van de Naxi, lijkt het leven in honderden jaren nauwelijks veranderd. Een wirwar van steegjes met kinderkopjes en oude huizen met kundig houtsnijwerk in de panelen, deuren, kozijnen.
De Naxi is een niet-Chinees volk. Veel, vooral oudere, Naxi dragen de traditionele kleding. Ze dragen allemaal dezelfde kleur blauw. De kleding is al honderden jaren hetzelfde. Veel vrouwen dragen een kleed met kosmos op de rug. Het bovenste deel is een donkerblauwe band die de hemel verbeeldt. De onderste helft is van roomkleurige zijde of schapenhuid en staat voor licht. De twee helften zijn gescheiden door rondjes die manen symboliseren. Dit is om aan te geven hoe hard zij werken: tot de maan en de sterren verschijnen. De cape verzacht de druk van de zware manden die zij dragen. De vrouwen doen het werk, terwijl de mannen zitten te kletsen op het plein. De vrouwen hebben het voor het zeggen. Overerving gaat via de jongste dochter.
We gaan op de markt zitten en komen in contact met Anna, het vrouwtje dat naast Martijn zit. Zij wil wel op de foto en ze moet vreselijk lachen als ze zichzelf op de video terugziet. Die wil ze wel hebben. We krijgen haar zover dat ze haar adres opschrijft. We hopen tenminste dat het dat is, want wij kunnen het niet lezen. In ons boek kunnen we in ieder geval wel zien, dat het met Lijiang begint. Dus dan kunnen we de foto's opsturen.
We gaan bij Well Bistro een sandwich en pizza eten. Lekker. Ondertussen regent het weer wat en we besluiten tot een siësta. Op de kamer worden we gebeld door een Chinees die alleen Chinees spreekt. So solly!
Met z'n allen gaan we bij Mama Fu eten. Het is hier in Lijiang duidelijk veel toeristischer. Bijna elk restaurant heeft westers eten op de kaart staan zoals pizza, hamburger. Het is weer droog en nog steeds is een trui niet echt nodig.

Donderdag 27 aprilLijiang

's Morgensvroeg zien we de besneeuwde bergen, maar die zitten weer snel in de wolken.
We willen gaan fietsen met Carlo en Gerda en het regent een beetje. Na het ontbijt is het droog en we gaan naar de fietsenverhuurder. We weten er twee te zitten. Die ene is dichtbij ons ontbijtrestaurant en kost 15 yuan. We zijn 5 yuan gewend en vinden dat dus veel te duur. Er kan niet afgedongen worden, dus gaan we naar de andere. Die kost ook 15 yuan, maar we komen uit op 12 yuan. Die fietsen zien er wel een stuk slechter uit en dat zijn ze dan ook. Een klapband na een kilometer. Terug; nieuwe fiets; ketting die er constant afloopt. Carlo en Gerda gaan terug. Wij gaan nog even door, maar Martijn z'n achterband wordt steeds leger. Wij zijn ook terug binnen het uur en willen ons geld terug: zes fietsen, waarvan er drie niet goed zijn. De man komt ons niet eens tegemoet met bijv. 'dan rekenen we een uur'. Nou dan heeft hij een slechte aan ons. We zetten onze fietsen neer en doen ze op slot. Hij kan de sleuteltjes terugkopen voor 12 yuan per fiets of hij zal nieuwe sloten moeten kopen en dan is hij duurder uit.
's Middags dwalen we heerlijk door het oude dorp. Het is lekker weer. Soms schijnt de zon. We gaan op de markt zitten en vier prachtige oude mannetjes met pijp willen wel op de foto. De vrouwen zijn wat lastiger. Met de telelens lukt het wel.
We zien Carlo en Gerda zitten in Well Bistro achter een Heineken en gaan erbij zitten. Zij hebben nieuwe fietsen gehuurd en zijn alsnog naar Baisha geweest, ons doel van die ochtend.
We maken gebruik van een openbare wc. Veel restaurants en huizen hebben geen eigen wc. De ruimte bestaat uit een lange rij wc's naast elkaar met een lage muur ertussen. Zelfs met doorspoelknop. Deze zien er schoner uit dan de meeste openbare wc's in Nederland. Kosten 2 jiao (ƒ 0,06).
Na het eten gaan we naar het Naxi-orkest, het gezelschap van Xuanke. Zij bespelen een soort taoïstische tempelmuziek op originele instrumenten die in de rest van China de Culturele Revolutie niet hebben overleefd.

Vrijdag 28 aprilLijiang

We gaan eerst naar de markt, die vol staat met kippen, groenten, mooie vrouwtjes.
Op de markt in de oude stad zien we een vrouw met een prachtige grote zwarte kap. Ze komt uit een bergdorp en is hier aan het winkelen. Heel apart.
In de oude stad kun je naar boven lopen waar je prachtig uitzicht hebt over de stad. We lopen daar naar toe waar we de Wan Gou Lou-pagode willen beklimmen. We weten alleen een vaag pad dwars door het bos, maar we komen er. We klimmen helemaal naar de top en kijken uit over de oude stad. We zien helaas niet de besneeuwde bergen. Als we teruggaan zien we een mooie trap die we naar beneden nemen. Hij houdt echter ergens op bij een gesloten poort. Dan maar weer dwars door het bos.
Ondertussen gaat het regenen en vinden we nog een markt. We besluiten dat het droog zal worden onder het eten. En jawel, even later schijnt de zon en wordt het goed warm, wat ook de rest van de middag zal blijven. We gaan nog een tijdje op ons plekje op de markt zitten en gaan dan siësta houden. Dan zien we ineens de besneeuwde, meer dan 5.500 meter hoge pieken van het Yulong-gebergte. Prachtig.
We doen inkopen voor de volgende dag: een hele dag bussen gevolgd door een nachttrein.
De fietsenverhuurder vereren we nogmaals met een bezoek, maar hij wil ons niets terugbetalen. Nou, dan niet en we houden de sleuteltjes voor ons plakboek.
's Avonds eten we weer lekker. Dit keer sweet and sour en pizza bij het Raggae-café. We blijven ons verbazen over de lage prijzen.

Zaterdag 29 aprilNachttrein naar Chengdu

Vroeg op. Een van de weinige keren deze reis. We vertrekken op tijd. Het eerste stuk is mooi. Veel bochtenwerk, rijstterrassen. Ook veel stro op de weg waar de bus overheen moet rijden. Dat scheelt de mensen werk. Maar of het nou zo fris is. Langzamerhand wordt het warmer. We hebben wat broodjes gekocht, een soort cinnamon-rol, voor onderweg. Lekker.
Het laatste stuk rijden we door een vies industriegebied. De dorpjes en steden waar we langs komen, zien er vies en somber uit. De lucht is er ook smerig. Om 16:00 uur bereiken we het treinstation in Jinjiang. Jacqueline heeft een reservering voor de trein van 18:27 uur. Ze is nu achter de tickets aan. Hopelijk lukt dat. Wij kopen ondertussen bakjes met mie en frisdrank. We wachten in de wachtruimte. Het is hier een vreselijke klerezooi op de grond. Iedereen gooit alles gewoon neer. Er wordt ook weer volop gerocheld. We wennen hier wel langzamerhand aan. De trein van 18:27 uur is verzet naar 19:24 uur. Als om 18:45 uur iets wordt omgeroepen, raken alle Chinezen in paniek en rennen naar de toegangspoort. Ze klimmen over stoeltjes en wringen en duwen om maar vooraan te staan. Er zijn genummerde plaatsbewijzen, maar voor de hard seats worden er meer verkocht dan dat er plaatsen zijn. Dus wordt het voor hen hollen. Wij hebben hard sleapers. Er staat een grote thermosfles met warm water en we gaan meteen mie eten. We gooien alle kruidenzakjes erin en water. Ze zijn lekker, maar wel erg pittig. We slapen redelijk. Martijn ligt in het bovenste bed (er zijn er aan beide kanten drie boven elkaar), zodat hij zijn benen uit kan strekken. Alle Chinezen lopen onder zijn voeten door. Het licht en de muziek gaan om 23:00 uur uit. De trein stopt 's nachts regelmatig.

Zondag 30 aprilChengdu

De dag begint met consternatie. Wim heeft zijn bril op het kleine afvalblad gelegd, zodat hij niet van het tafeltje zou rollen. Ook de sigaretten van Gerda liggen erbij. Helaas is 's avonds dat bakje leeg gemaakt. Bril weg. Hij heeft wel een reservebril, maar blij is hij niet. Omdat bij de bril ook een grote (lege) fles brandy ligt, wil Carlo op zoek gaan in de afvalcontainer. Snel vindt hij de fles en jawel, vlak in de buurt ligt de bril.
Langzamerhand ontwaakt ook de rest van trein. Een zacht muziekje klinkt er en de eerste mensen zitten alweer rochelend achter de mie.
We komen om 10:00 uur aan in Chengdu. Het is hier afgelopen met het Engels en westerse toeristen. Voor de Culturele Revolutie was Chengdu beroemd om zijn 'uitgaansleven' in de theehuizen, waar men onder het genot van een kopje thee vertier zocht met schaken en mahjong spelen. Tijdens de Culturele Revolutie werden de theehuizen gesloten, maar de oude traditie is weer in ere hersteld.
Na een douche wandelen we de stad in. We gaan eerst ergens eten. Rijst met sweet and sour varkensvlees en rijst met een onbestendig prutje. Inclusief bier: ƒ 1,80 p.p.
We wandelen verder door een nog oud deel van Chengdu. Er is hier een markt, waar ze slang, schildpad, inktvis, hond, kikker e.d. verkopen. We kijken onze ogen uit. Ook de vele fietsers hebben onze aandacht. We zien ook weer rijen flats met van die dicht getraliede balkons. Het ziet er niet uit. Alle oude buurtjes worden platgegooid en in hoog tempo vervangen door lelijke flats. Zonde.
Uiteindelijk komen we uit bij het boeddhistische Wenshu klooster. Erg druk. Veel mensen met kaarsen en wierook. Er is een beeld van witte jade uit Myanmar te zien. Het herbergt het grootste theehuis van de stad en het is er volgens het boek altijd vol. Nu ook. We slenteren door de verschillende zalen en parken.
Hierna willen we ergens een biertje gaan drinken, maar dat kennen ze niet. Je gaat naar het theehuis voor thee en naar een restaurant om te eten. Aangezien een theehuis geen bier verkoopt, gaan we naar een restaurant. We leggen uit dat we alleen bier willen en geen eten. Ze vinden ons erg raar, maar we krijgen wat we willen. We krijgen er zelfs een schaaltje pinda's van het huis bij. Die eten we op met stokjes.
Met Carlo en Gerda eten we in Chengdu Restaurant. Van buiten ziet het er chique uit, van binnen valt het mee. De prijs in ieder geval. We bestellen vijf verschillende schotels die op het grote ronde plateau komen te staan. Vooral de vis heeft een heerlijke saus. Met de stokjes zit iedereen lekker te peuzelen.

Maandag 1 meiNaar Xi'an

We hebben nog twee bakjes mie over en willen die opeten. Het water is echter lauw en Lia gaat op zoek naar warm water: meo. Niet dus. Daarom gaat ze wat broodjes en cake kopen en zetten we een kopje thee.
Met een busje gaan we naar het Wolong-pandareservaat. Sichuan is het leefgebied van de panda's, hoewel er niet veel meer van over is. In China leven er nog maar zo'n honderdvijftig in het wild. Buiten China is er nog een aantal in dierentuinen, maar dat wordt steeds minder. Ze eten alleen speciaal bamboe. En waarschijnlijk gedijen ze gewoon niet goed. In Sikkim schijnen nog wat rode panda's in het wild te leven.
Wat zijn ze leuk! Ze zijn erg actief: kauwen op een appel waar ze verbazend lang over doen en eten bamboe. Ze liggen er al etend erg lui bij. De eerste die we zien, zijn de reuzenpanda's. Hierna gaan we naar een kleiner soort. Deze zijn zwart met wit en bruin. Ze liggen lekker in de bomen. Even laten zien we een reuzenpanda met een tweeling. Wat een schatjes. Ze zijn slecht zes maanden oud. Ze zijn erg speels en lopen steeds achter elkaar aan. Ook klimmen ze in bomen, waar ze dan even vrolijk weer uitzakken. Boven op elkaar. Ze zijn nog erg onhandig en klungelig. Heel leuk. Als een panda wordt geboren (een of twee tegelijk), zijn ze niet groter dan een hand en kaal.
Tussen de middag bestellen we met Gerda en Carlo drie porties momo's, twee porties groente met vlees, dat we op een andere tafel zien staan en drie flessen bier. We krijgen zes porties momo's, waarvan we er een terug geven. De rest gaat wel goed en gaat helemaal op.
Met de vliegtuigbus worden we naar het vliegveld gebracht waar de vlucht naar Xi'an om 15:20 uur staat gepland. Met de openbare bus rijden we naar Xi'an en hier gaan we verder met drie taxi's naar het hotel. De chauffeur van Martijn z'n taxi vergeet de weg en het hotel en ze maken een sightseeing toer. Na een half uur komen ze eindelijk opdagen.

Dinsdag 2 meiXi'an

Xi'an is een historische stad. Het was meer dan duizend jaar de hoofdstad van elf keizerlijke dynastieën en van de zevende tot de tiende eeuw (Tang-dynastie) de grootste stad ter wereld met ongeveer 2 miljoen inwoners.
De stad was het beginpunt van de beroemde zijderoute waarlangs goederen per karavaan tussen China en het westen vervoerd en verhandeld werden. In die tijd was de stad omgeven door een vijfendertig kilometer lange muur met daarin dertien stadspoorten.
Vanwege 1 mei heeft heel China een week vrij. Zo hebben ze meteen tijd om geld uit te geven. Het is dan ook druk, druk, druk. Onvoorstelbaar druk. Op de voorpagina van de plaatselijke krant staat zelfs een foto van het treinstation, waar het een enorme grote puinhoop is geweest. Iedereen wilde met de trein mee en kroop en klom over elkaar heen om maar een stoel te bemachtigen.
We willen dichtbij het hotel de openbare bus nemen naar het Stenen Leger. Het hele busstation is afgeladen vol, maar geen bus dus. We proberen een busje te huren, maar er is niets te krijgen. Ook de taxi's willen niet rijden, want die komen alleen maar in een file te staan. En dan verdienen ze niets, want de prijs gaat per kilometer. Jacqueline zal proberen voor morgen iets te regelen. We zullen het wel horen.
Vandaag gaan we met z'n vijven de stad in. We lopen naar de beltoren, zo'n vijftig minuten. Onderweg is er veel te zien. Vanaf de beltoren hebben we mooi uitzicht. Het is vandaag blauw. 's Middags helder warm, windstil. Lekker dagje dus.
In de Zhong Lou, de klokkentoren, is een klein optreden van een muziekgroepje. Leuk. Van de toren heb je mooi zicht op het verkeer. Een grote chaos is het. Fietsers en voetgangers zijn vogelvrij. Als een auto linksaf wil, doet hij dat gewoon. Niks uitkijken, gewoon je auto voor de aanrijdende stroom zetten. Het werkt wel. Vaak is het millimeter werk.
Hierna willen we wat gaan drinken. Het terras dat we zien, zit echter helemaal vol. Maar boven is ook nog een terras en dat is helemaal leeg. Het zal wel aan de prijzen liggen. Op tafel staat een Chinese kaart en even later krijgen we een Engelse. Het valt ons op dat de prijzen niet overeen komen en gaan op de Chinese kaart op zoek naar cola en bier. Het is moeilijk vooral omdat de kaart handgeschreven is. We vinden het wel en de cola op de Chinese kaart kost 8 yuan en op de Engelse 15.
Vanaf dit punt tot het einde van de vakantie is het mis. Iedereen probeert je van alle kanten te belazeren. Als je vooraf niet vraagt wat je eten of drinken kost, wordt er veel te veel berekend. Ze proberen je jiao's terug te geven in plaats van yuans. Bij de wc's willen ze helemaal geen wisselgeld geven. Betaal je met 5 jiao moet je echt zeuren voor het wisselgeld. Ook toegangskaartjes proberen ze voor meer te verkopen, terwijl de prijs er op staat. We maken er een sport van om de juiste prijzen betaald te krijgen. We betalen voor een cola nooit meer dan 3 yuan.
We gaan de moslimwijk in waar het wat minder druk is. Het is een wirwar van smalle straatjes rondom de Grote, in Chinese stijl gebouwde, Moskee. Veel eet- en souvenirstalletjes. De Chinezen zijn aan het winkelen in de gewone winkels, niet op de markt. We wandelen er rustig rond en iedereen klampt ons aan om wat te verkopen. We eten een soort dubbele pannenkoek met groenten ertussen. Lekker. Hierna wandelen we naar de stadsmuur. Bij de ingang wordt een briefje van vijftig niet geaccepteerd. Ze zeggen dat hij vals is. Terwijl hij alleen maar oud, vies en gescheurd is. Als Martijn boven een T-shirt koopt, is dat briefje dan ook geen probleem.
We willen met een fietstaxi terug naar het hotel, maar die doen dat niet. Waarschijnlijk mogen ze de wijk niet uit. We nemen een taxi met een meter. Op elke taxi staat op de achterruit de kilometerprijs: kleine taxi's zijn goedkoper dan grote. Voor 5,60 yuan zijn we terug in het hotel. Voor we gaan douchen, nemen we een koud biertje in de bar.
's Avonds gaan we met z'n vijven fonduen op de markt. Lekker buiten. Het is nog warm genoeg zonder trui. Het is geweldig. In het midden van de tafel zit een gat waar een grote pan met bouillon in wordt gezet. Onze pan heeft alleen een milde soort bouillon. Aan andere tafels zit er in de pan een schot en is er een hetere bouillon bij. Er worden twee soorten sausjes bij geserveerd: een hete en een wat mildere. Ook staat er weer een aantal wc-rollen. Toch wel handig. Wij zitten daar op kleine, lage krukjes omheen. Er is een kraampje met allerlei satéstokjes die 2 jiao per stuk kosten. Aan elke stokje zit een aantal stukjes; hoe duurder iets is, hoe kleiner de stukjes. We krijgen een plastic mandje en dat vullen we met verschillende soorten vlees, worst, vis, krab, groenten, paddestoelen en wat ondefinieerbare dingen. Ook nemen we een schotel met vleesrolletjes. Telkens gooien we een hoop van die stokjes in de pan en alles is snel klaar. We genieten er op ons gemak van. De Chinezen zijn binnen een mum van tijd klaar. De tafel naast ons wordt drie keer bezet. Wij doen er lekker de hele avond over. We laden het mandje nog eens vol en bestellen nieuwe flessen koud bier. Gelukkig is aan de overkant een openbare wc, zodat we af en toe wat bier kunnen lozen. Aan het eind wordt er bij het afrekenen het aantal stokjes geteld. Wij hebben er honderdzes. Kosten incl. (veel) bier: 100 yuan (ƒ 6 p.p.).

Woensdag 3 meiXi'an, nachttrein naar Peking

De weg naar het terracottaleger is nog rustig. Er is alleen een tolpunt, waar minder poortjes zijn dan rijbanen. Dus moet er geritst worden. Niet te geloven hoe dat gebeurt. Het is weer ieder voor zich en god voor ons allen. Millimeterwerk. Het is gewoon doorduwen en dringen.
We zien iemand de snelweg vegen met een handveger. Langs grote delen van de snelweg staan oudere vrouwen de vluchtstroken te vegen. Een volkomen zinloze bezigheid, maar het zorgt er wel voor dat er nauwelijks werkloosheid is. Werkloosheid wordt ook bestreden door in steden op drukke kruispunten met verkeerslichten drie verkeersagenten neer te zetten die én het verkeer proberen te regelen én op elkaar letten. Het maakt de verkeerschaos er niet minder om.
Het wereldberoemde terracotta leger is in 1974 door boeren ontdekt. De eerste keizer van China, Qin Shi Huangdi, liet een graftombe voor zichzelf bouwen. Ook liet hij de Muur bouwen en verenigde China in 221 voor Chr. Deze ondergrondse dodenstad bestaat uit duizenden uit terracotta gebakken bewakers, zevenduizend soldaten, zeshonderd paarden, honderddertig houten strijdwagens. Alle beelden zijn op ware grootte en het geheel is een waarheidsgetrouwe kopie van de keizerlijke lijfwacht. Elk beeld is tot het kleinste detail gebeeldhouwd en ze zijn dan ook allemaal verschillend.
Bij het leger worden we van loket naar loket gestuurd om kaartjes te kopen. Om 8:00 uur gaat het open, maar we zijn er eerder en de poorten zijn al open. Het is nu nog vrij rustig. We gaan eerst alle hallen langs. We beginnen met de grootste en de oudste (de beelden die het eerst gevonden zijn). Het is overweldigend. Niet voor te stellen, dat dit in 220 voor Chr. gemaakt is. Het is zo enorm, zo fantastisch. We blijven een poosje kijken, maken stiekem wat foto's, wat iedereen doet. Er staan wel wat bewakers, maar die doen niet veel. We bewonderen alle zalen en als laatste gaan we terug naar de eerste grote zaal. De zon staat er ondertussen op en maakt het nog mooier. De Chinezen zijn niet beleefd en proberen ons (en de andere Chinezen) steeds weg te duwen, zodat ze zelf vooraan staan. Maar wij zijn een stuk groter, breder en sterker en dat lukt ze dus niet. Sterker nog, we duwen gewoon terug, zodat wij meer plaats hebben. We passen ons gewoon aan.
Ondertussen is het verschrikkelijk druk geworden. Wat een enorme mensenmassa. China heeft 1,2 miljard inwoners. Het is een getal dat nauwelijks is te bevatten, maar door de massa wat concreter wordt. Door de drukte kunnen we wel rustig openlijk foto's maken en video-en. Er staan overal bordjes dat dat niet mag en er lopen bewakingsmensen rond. Maar die zeggen niets en iedereen maakt foto's. Dus wij ook.
Even buiten het hek willen we twee hoofden kopen. Ze beginnen de vraagprijs met 120 yuan per stuk. Als zij belachelijke prijzen kunnen noemen, dan kunnen wij dat ook. Wij bieden 5. Uiteindelijk kopen we er twee voor 40 yuan. Ook op de cola moet afgedongen worden. Eigenlijk hebben we dat nog nooit ergens meegemaakt: dat je op eten en drinken moet afdingen. Ze vragen 1 US$ of 10 yuan. 3 yuan is de prijs en meer betalen we dan ook niet. De toegangsweg is ondertussen helemaal verstopt. Zijn wij even blij, dat we vroeg waren. Het is een grote lange file waar weer enorm gedrongen wordt. Iedereen van de groep heeft wel wat gekocht. De een wat goedkoper dan de ander.
Na een lunch op de markt met soep (zeer rijkelijk gevuld) en momo's proberen we geld te wisselen. De bank is open, maar wisselt pas weer maandag in verband met de feestweek. Dan maar naar het hotel. De balie is onbemand en iemand zegt dat we het over een half uur nog maar weer moeten proberen. We zijn het zat en gaan op zoek naar koud bier. Samen met Jacqueline, Gerda en Carlo gaan we naar de tent waar we gisteren gegeten hebben. Het bier is op, zeggen ze. Dan maar naar de buren. Die hebben wel bier, maar niet koud. De volgende buren. Dan komt het eerste restaurant weer en heeft ineens wel koud bier. Ze hebben echter geen tafel en stoelen buiten en we slepen krukjes aan. Dan mogen we tafel en stoelen van de buren lenen. Het heeft even geduurd, maar zo zitten we toch riant aan het koude bier. Er komen ook andere toeristen op af. De Chinezen snappen er niets van: geen eten en wel bier. Ze drinken zelf ook veel bier, maar dan alleen bij het eten. Soms zelfs al bij het ontbijt.
Om 17:00 uur vertrekt de trein volgens plan. Het is een wat luxere trein dan de vorige keer. We eten miesoep met kruiden en een vorkje. Ook de brandy en de cashewnoten worden opgemaakt. Om 21:30 uur gaat het licht uit: verplicht gaan slapen.

Donderdag 4 meiPeking

Om 7:30 uur bereiken we Peking. De hoofdstad heeft ruim 12 miljoen inwoners. Grauwe, torenhoge woonkazernes worden afgewisseld met ultramoderne gebouwen.
Omdat nog niet alle kamers klaar zijn, gaan we meteen naar het Plein van de Hemelse Vrede (Tian'anmen Guangchang) en de Verboden Stad. Wat een immens plein en wat afschuwelijk. Er staan wat betonnen blokken (o.a. het mausoleum van Mao) en verder is het leeg. De gebouwen hebben alleen het doel te imponeren. Alles is kolossaal. Achter de poort van de Hemelse Vrede met het portret van Mao Zedong ligt de verboden stad. Dit was het onderkomen van de keizer van China van de Middeleeuwen tot de omverwerping van het keizerrijk in 1912. Gedurende vijfhonderd jaar was het complex streng verboden gebied voor iedereen die er niets te maken had. Binnen de hoge dikke muren ligt een prachtige verzameling van paleizen, paviljoens en terrassen. Er staan geen bomen voor de veiligheid: men zou zich er achter kunnen verstoppen. Het bevat o.a. het keizerlijk paleis en Drakentroon in de Zaal van Opperste Harmonie, waar eeuwenlang de keizers werden gekroond.
We gaan de Verboden Stad in, maar zien eigenlijk niets. De rij voor de kassa's is ordentelijk, hierna houdt de orde op. Wat kunnen die mensen dringen. En niet zo zachtjes. Maar na enig oefenen kunnen wij het nog beter. Wij kunnen ons erg breed maken, zodat er niemand meer door kan. Als zij zo onbeschoft doen, kunnen wij dat ook. 's Lands wijs, 's lands eer. Wij passen ons wel aan en blijven lachen. Het is zo onwijs druk, dat we slechts een idee krijgen van de enorme uitgestrektheid van het complex. Verder hebben we weinig gezien. Uit frustratie gaan we bij McDonalds eten. Hier is het ook erg druk, maar met de net opgedane duw- en dringtechniek zijn we erg snel aan de beurt. Iedereen vindt het normaal, dat we dringen. Dat doen ze zelf ook. Ze blijven lachen.
We gaan terug naar het hotel voor een douche en siësta.
's Avonds gaan we naar een theehuis waar een uitvoering is van diverse Chinese theatergroepen. Wat opera, een goochelaar, clowns, zangeressen. Het is wel toeristisch, maar dan wel voor de Chinezen. En we verstaan er geen hout van. Iedereen ligt dubbel, behalve wij. Alleen het stukje opera is wel leuk, vanwege de kleding en de schmink.

Vrijdag 5 meiPeking

Vroeg op om naar de muur te gaan. Vroeg op om te proberen de mensenmassa voor te blijven. We gaan naar Mutianyu, drieënzeventig kilometer ten noordoosten van Peking.
Met de eerste muur werd in 221 voor Chr. begonnen. De derde muur, de Ming-muur, was tweeënzeventig kilometer lang, zes meter hoog met wachttorens van acht meter en was zo breed dat er strijdwagens overheen konden rijden. De bouw ervan heeft honderdduizenden levens gekost, terwijl het zijn oorspronkelijke verdedigingsfunctie nooit heeft vervuld. Honderd jaar Mongoolse overheersing dreef de mensen ertoe voorgoed de noordgrens te willen afsluiten voor de woeste nomadenruiters. Veel van de huidige muur is gebouwd in de Ming.
De muur is gemiddeld vijf tot zes meter breed en slingert prachtig over de heuvels. Lia maakt gebruik van haar zelf gemaakte studentenkaart en krijgt 10 yuan korting. In het begin is het een grote poppenkast/kermis met allemaal kraampjes met schreeuwende mensen die je wat willen verkopen. Hierboven schalt de harde westerse muziek.
We beginnen aan de vele trappen en lopen uiteindelijk helemaal tot het eind (waar de muur niet gerestaureerd is). Dat is zo'n vierhonderd meter hoger. Het uitzicht is prachtig en wordt steeds mooier. Ongelofelijk wat een werk dat geweest moet zijn. In het midden waar de kabelbaan (jawel!) uitkomt, is het druk; hier voorbij is het bijna afgelopen met toeristen. Ook hoor je geen muziek meer. Het wordt wel steeds steiler en het laatste stuk gaat echt steil omhoog. De restauratie van 1988 is slecht uitgevoerd. Hele stukken zijn nu alweer vervallen. We moeten wel moeite doen om een flesje cola te kopen voor 3 yuan. Maar we gaan alle kraampjes af en uiteindelijk lukt het ons.
We maken een stop bij de Heilige Weg (Shenlu). Dit is een zesenhalve kilometer lange weg naar de tombes waar Ming-keizers begraven liggen. Allerlei beelden van dieren en mensen uit de vijftiende eeuw. Wel aardig.
's Avonds gaan we op zoek naar een Belgisch restaurant/café, ergens in het oosten Peking in de diplomatenwijk. We gaan er met metro naar toe. Bij aankomst blijkt de zaak leeg en we bestellen Hoegaarden van de tap (à 45 yuan). Ook wat Belgische stew en frietjes, lamsvlees en vis. Voor de verandering erg lekker en we smullen ervan. Hierna gaan we naar het hardrockcafé waar Carlo een T-shirt wil kopen. Keus genoeg. We besluiten tot een taxi terug. Het blijkt vijftien kilometer weg te zijn.

Zaterdag 6 meiPeking

Eerst ontbijten we met een bord mie à 3 yuan per stuk. Gewoon ergens op straat. Ze doen een plastic zakje over de borden, zodat ze niet hoeven af te wassen. Hierna lopen we naar het Tiantan, de Tempel van de Hemel uit het Ming-tijdperk, de vijftiende eeuw. Dit is de beroemdste tempel van China, de plaats waarin de keizertijd het belangrijkste staatsritueel plaatsvond. Eerst gaan we naar het Hemelgewelf   de echoplaats. Dan naar het Ronde Altaar en vervolgens naar de Zaal van het Oogstoffer (foto's). Alle gebouwen hebben blauwe pannendaken. Het is prachtig.
Vervolgens gaan we met de metro naar de Yonghegong oftewel de Lama-tempel, het Paleis van de Eeuwige Harmonie. Deze tempel is een van de mooiste en rijkst gedecoreerde Tibetaans-boeddhistische tempels buiten Tibet. Het is oorspronkelijk gebouwd als paleis voor een zoon van de keizer. Het was traditie dat een paleis waarin een prins had gewoond die keizer werd, in een tempel werd veranderd.
Er staan prachtige beelden van koningen die Maitreya flankeren. In het achterste gebouw, de Zaal van het Wiel der Wet, is een groot beeld van achttien meter hoog gesneden uit een enkel stuk sandelhout.
We gaan wat eten. We stappen een supermarkt binnen en achterin is een soort markt met wat eetstalletjes. We kopen vier broodjes shoarma (iets dat er op lijkt) à 2 yuan en Martijn koopt bij een ander stalletje een bak soepmie met vlees en drie flessen bier. Het bier drinken we uit rijstbakjes, omdat ze geen glazen hebben. Iedereen drinkt het uit de fles. Hier moeten we 50 yuan voor betalen. Naast Martijn zit echter een Mongoolse Chinees die voor eenzelfde bak eten en een fles bier 6 yuan betaalt. Dus vinden wij 12 yuan genoeg en betalen dat. Eigenlijk is die man niet slim. Als hij bijvoorbeeld 20 had gevraagd, hadden we dat zo betaald. Maar nu hij een belachelijk bedrag vraagt, trappen we daar niet in.
We lopen verder naar het Beihaipark, waar we 's avonds met de groep hebben afgesproken om in het Fangshian Restaurant te gaan eten. Het park heeft drie keizerlijke meren en was vroeger de ontspanningsplaats van het hof. Nu is het een grote kermis. Op het meer varen tientallen bootjes met Chinezen, die dat het ultieme genot vinden. We kijken er een poosje rond en tegen vijven lopen we het restaurant binnen. Het ziet er chique uit en heeft de gele keizerlijke kleur. Het is dan ook een keizerlijk diner: allerlei dingen die de keizers vroeger aten. Onder het genot van een koud biertje bekijken we de menu's. Ze hebben er maar een paar: van 100, 200, 260, 400 en 500 yuan p.p. We besluiten tot de 200, omdat hier ook de pekingeend in zit. Eerst komen de koude voorgerechten. Alles smaakt even lekker. Dan inktvis met eieren soep en vervolgens de hoofdgerechten: heerlijke grote garnalen, sweet and sour kip, beef, groenten en als laatste wordt de hele eend aan tafel aangesneden. Op een pannenkoekje doe je wat eend, groenten en een sausjes. Dat rol je op. Heerlijk. Dan nog een toetje: allerlei zoete koekjes en last but not least: gekaramelliseerde banaan. Geweldig. Je moet dit een keer meemaken.

Zondag 7 meiNaar Suzhou

Joyce is jarig en we eten taart met stokjes in een naburig restaurant. We bestellen heerlijke momo's en een soort soepstengels. Jacqueline heeft 5 yuan p.p. afgesproken voor het eten en men probeert er tien van te maken.
Dan weer de bus in naar het vliegveld. Peking was veel te kort, maar we komen nog wel eens terug. Het Zomerpaleis willen we ook wel zien, maar daar hebben we geen tijd voor gehad.
Op het vliegveld kijken we even naar broodjes. Ze zien er lekker uit, maar 44 yuan (ƒ 13,20) per stuk is ons echt te gortig. We krijgen eten in het vliegtuig en het was dus ook niet nodig. De vlucht naar Shanghai dat veertienhonderd kilometer verderop ligt, gaat voorspoedig. We vertrekken iets te laat, maar we komen ook iets te vroeg aan. Op het vliegveld nemen we afscheid van de familie die hun zoon/broer in Shanghai hebben wonen en daar een week verblijven.
De groep, dat zijn Gerda, Carlo, Jacqueline en wij, gaan meteen met een busje door naar Suzhou, anderhalf uur rijden.
We gaan met z'n allen de stad in en zien dat het hele centrum helemaal nieuw is. Alle oude wijken zijn verdwenen. Een grote winkelstraat, voetgangersgebied met moderne winkels. We hebben geen zin om bij de Pizza Hut of Kentucky Fried Chicken te gaan eten. We lopen een wat donkere straat in en zien aan het eind een paar lichtjes. Het blijkt nog een oud stukje te zijn met een markt en wat (eet)tentjes. We kiezen er een uit om te eten. De kaart is alleen in het Chinees en in de vitrine staat niet zoveel. Bovendien eten er mensen die wat op hun bord hebben dat niet in de vitrine staat. We gaan bij alle tafels kijken en als iemand wat ziet wat hem aanstaat, bestellen we dat. De Chinezen die zitten te eten wenken al naar ons en wijzen ons lekkere dingen aan. We nemen zes verschillende schotels: met vis, met groente, tomaat met ei, varkensvlees met pinda's en een soort ku lo yuk. Samen met bier zijn we met z'n zessen 96 yuan kwijt.
Op de terugweg doen we de supermarkt aan en kopen brandy, wijn, een stuk kaas en chips. We halen de kopjes van de kamers en gaan heerlijk in de tuin zitten. We steken waxinelichtjes aan en gaan ons te buiten aan de gekochte spullen.

Maandag 8 meiSuzhou

Wim gaat boodschappen doen en komt terug met broodjes, kaas en yoghurt. We nemen de kannen warm water, koffie en thee mee naar de tuin waar we heerlijk ontbijten.
Dan weer de stad in. Eerst naar de Tuin van de Meester van de Visnetten. Volgens het boek de mooiste tuin. Hij is klein en valt ons tegen. Alleen bij het water is het wel aardig. We lopen door een klein stukje overgebleven oude stad. Het meeste is platgegooid. Er staan al hele nieuwe wijken, maar ze zijn ook nog volop aan het slopen. Van de pittoreske straatjes en veel kanalen met boogbruggen is dan ook niets over. We willen naar de Noord Tempel Pagode en kopen een kaartje. Dat blijkt alleen voor de tuin te zijn. Voor de pagode moet je bijbetalen en voor de bovenste weer extra. We geloven het wel. We kijken nog even rond in het noorden bij het kanaal, waar veel boten zouden moeten liggen, maar er is niets te zien. Eigenlijk is er in heel Suzhou helemaal niets meer wat buitenlandse toeristen trekt. De Chinezen vinden het prachtig.
Per ongeluk komen we op een kleine mark terecht waar ze veel vogels en kooitjes verkopen.
Net als gisteren is het blauw, zonnig, wel meer wind. Warmer dan in de rest van het land, maar door de wind voelt het wat minder.
We eten weer als gewoonlijk een aantal verschillende schotels. Hier krijgen we maar geen genoeg van. Dit keer ergens in het centrum. Men eet altijd vroeg en om 19:00 uur wordt er al op veel plaatsen opgeruimd en afgesloten.

Dinsdag 9 meiSuzhou

Wij doen inkopen voor het ontbijt. Naast kaas kiezen we ook voor worst en verschillende soorten yoghurt met fruit.
We lopen naar de Pan Gate, een stukje oude stadsmuur. We worden triest van alle oude buurten die er afgebroken bij liggen. Ze zijn er nog mee bezig en de mensen die er nu nog tegenover wonen, zijn ook niet blij. Want zij zijn de volgende keer aan de beurt. De brug is wel aardig.
We kunnen hier zowaar geld pinnen. Een van de weinige plaatsen in China en het gaat goed. Het is wel handig dat je in heel China contant Nederlands kunt wisselen.
We gaan ergens wat eten in een wat chiquere tent en het is er een puinhoop. We willen mie in plaats van rijst. We laten ze het in het Chinees lezen en ze staan te kijken alsof ze er nog nooit van gehoord hebben. Terwijl aan het buurtafeltje dat ook gegeten wordt. Het komt echter niet, evenals de gekozen groenteschotel. Ze staan wel op de rekening, maar we betalen ze natuurlijk niet. We kijken nog even naar de Twin Pagodes, maar die zijn helemaal ingebouwd in een spiksplinternieuwe wijk. Zonde. Zo is er niets aan. De oude buurt zou hier zo leuk zijn, met oude mannetjes in het park. Allemaal verdwenen.
We houden een lange siësta. De kilometers van gisteren zitten ons nog in de benen en we hebben weinig puf meer. Bovendien is het vandaag bewolkt en begint het te regenen. Op de kamer kijken we de Italiaanse voetbalcompetitie van anderhalve week geleden. Het begint echt hard te regenen en we borrelen op de kamer in plaats van buiten in de tuin. Gerda en Carlo hebben een koelkast op de kamer en hebben die o.a. gevuld met bier en witte wijn.
We besluiten om in het hotel te eten, zodat we niet nat worden. Het is wel nog steeds warm. Het bestellen is een puinhoop, want bijna alles wat op de kaart staat, is er niet. Er blijkt een nieuwe kaart te zijn, alleen is die er nog niet op papier. En Engels spreekt ook hier niemand.

Woensdag 10 meiNaar Tongli, Zhouzhuang, Shanghai

't Is weer droog en redelijk zonnig. We rijden met een busje naar een zijdefabriek, waar we de productie bekijken. Natuurlijk is er een grote winkel bij. Niet bepaald goedkoop.
Dan rijden we door naar Tongli. Dat is nog oud en de bruggetjes zijn er leuk. De Chinese gids die bij ons is, zegt, dat alle buitenlanders die leuk vinden. Chinezen houden er niet van. Begrijp jij het? Ze raadt ons ook aan om in Shanghai naar Pudong te gaan, het moderne deel met al die nieuwe moderne kantoorgebouwen. Dat is pas mooi!
Wij genieten ondertussen van de bootjes en de mensen en we beseffen dat Suzhou er ook ooit zo uitgezien moet hebben. Doodzonde.
We nemen de boot en over het aloude keizerlijk kanaal varen we naar Zhouzhuang, een negenhonderd jaar oude plaatsje, met klassieke huizen en bruggen. We kunnen huizen van binnen bekijken voor het lieve sommetje van 60 yuan per huis p.p. (ƒ 18). We zijn wel goed, maar niet gek! Aan het water gaan we eerst lunchen. De gids probeert ons ergens binnen te laten eten, maar wij willen buiten zitten. Ook hier moeten we vooraf de prijzen afspreken. Nu proberen ze om de thee voor 10 yuan p.p. op de rekening te zetten. Even duur als een grote fles bier. Terwijl in heel China thee gratis is bij het eten. Zoveel als je hebben wilt. We nemen een balpen en strepen de thee door op de rekening en passen het eindbedrag aan en ronden dat naar beneden af. Ze staan er wat stom bij te grinniken.
Dit plaatsje is veel drukker dan Tongli en heeft alleen maar toeristenstalletjes. De bruggen en huizen zijn wel mooi.
Met de bus rijden door naar het Zhongya Hotel in Shanghai, de grootste stad van China met zo'n 14 miljoen inwoners in de stad zelf.
Shanghai betekent Boven Zee, maar jarenlang is het een ander woord geweest voor Opwindend Leven. Met zijn bars, bendes en bordelen was het de meest verdorven stad van de wereld. Tijdens de jaren dertig was het 's werelds meest decadente stad. Het Peace Hotel was de plaats waar men gezien wilde worden.
In 1990 is de plaats gebombardeerd tot ontwikkelingszone. De Chinezen proberen van Sjanghai het nieuwe Hongkong te maken, zodat over vijftig jaar, als Hongkong de status aparte verliest, die stad niet zoveel meer voorstelt. De Azië-crisis en China's economische overmoed troffen ook Shanghai. Veel bouwprojecten zijn halverwege blijven steken en de helft van de kantoren staat leeg. Pijlsnel zijn de huren gedaald. Nieuwe hoogbouw is voorlopig verboden. Men zoekt het nu in lager sferen. Overal wordt groen aangeplant.
Met de metro gaan we naar het centrum. Om een kaartje te kopen, moet je niet achter iemand bij het loket gaan staan, want dan komt je nooit aan de beurt. Je gaat er naast staan en je steekt meteen een hand met geld door het loket. Alle handen van andere Chinezen duw je hierbij weg. Het is ook een probleem om de metro uit te komen, want zodra de deuren open gaan, stormt iedereen naar binnen. Wij gaan daarom op tijd voor de deuren staan. Als ze open gaan, duwen we de mensen die als eersten naar binnen dachten te gaan, een paar meter achteruit, zodat iedereen er uit kan.
We lopen richting Bund en verbazen ons over de verlichte reclames. Allemaal verschillende kleuren. De een nog indrukwekkender dan de ander. Er zijn niet zoveel restaurants in deze buurt. We zien wel het beroemde Peace Hotel met z'n chique restaurant en gaan even binnen kijken. We bekijken meteen het menu en de prijzen vallen ons zo mee, zodat we besluiten om hier te eten. Prachtige hoge zalen, keurig gedekt, mooi uitgedoste serveersters en een strijkje. We bestellen weer allerlei verschillende gerechten en willen grote flessen bier. Die staan niet op de kaart en we vragen er naar. Ze hebben ze niet. Dan maar kleine van 15 yuan per stuk. Zoals altijd genieten we weer van het heerlijke eten. Het is dan ook altijd even lekker. Heerlijk ook al die schotels op zo'n draaitafel en dan er lekker met je stokjes in prikken. Er loopt een theeschenker rond met een theepotje met een tuit van een meter. Op de rekening blijkt het bier ineens 20 yuan te kosten. Wij doen navraag en de serveerster komt met een grote (!) fles bier, die ze niet zouden hebben, aanzetten. Die kost 15 yuan; de kleintjes die wij bestelden, kosten 20. We vragen de menukaart op en de rekening wordt aangepast.
Hierna slenteren we over de verlichte Bund en genieten van het uitzicht en de verlichte gebouwen.
De tv-toren die staat aan de overkant in het moderne Pudong-district, is de mascotte van de stad en is vierhonderachtenzestig meter hoog.
Zoals gewoonlijk nemen we in de hotelbar nog een biertje. Om 22:30 uur gaat hier het licht uit.

Donderdag 11 meiShanghai

Met de metro gaan we naar de oude Chinese wijk. Er is niet veel van over. Zeker niet als je bedenkt, dat twintig jaar gelden heel Shanghai er zo uitzag. Het begint met een markt. Net als in heel China ziet het er allemaal netjes, geveegd en schoon uit. Het vlees ziet er ook goed uit. Geen vliegen en zo. We dwalen heerlijk door de steegjes die steeds smaller worden. Het is wel een hele tegenstelling met de wolkenkrabbers op de achtergrond.
We willen een flesje cola kopen, die hier gewoon 3 yuan kost. Martijn steekt twee vingers op, waarmee hij wil zeggen, dat hij twee flesjes wil. De mevrouw denkt echter dat we af willen dingen, en we krijgen twee flessen voor 5 yuan.
We nemen ook nog een kijkje op de Bund, maar vinden het 's avonds indrukwekkender als alles verlicht is.
We eten broodjes en quiche in een soort croissanterie en slenteren nog even door de oude Chinese wijk. We laten onze sandalen stikken door een oud schoenmakertje. We geven hem 5 yuan waar hij erg blij mee is.
We eten in het restaurant van het hotel. Als we hier binnen komen, staan ze ons erg verbaasd aan te kijken. Wat komen jullie hier doen. Het is wel een Chinees hotel met weinig buitenlandse toeristen. Toch duurt het een tijdje voor we ze wijs kunnen maken, dat we willen eten. We begrijpen er niets van. Wat moet je hier anders? Ze geven ons een kaart met dure prijzen. Wij halen van onze kamer een menulijst met heel andere prijzen en bestellen hier vanaf. 't Is wel lekker, maar weer staat de thee op de rekening, die we weer doorstrepen. Ook staat op de menukaart van de kamer dat hotelgasten 15% korting krijgen. Dat gaat wel goed.
's Avonds gaan we met de taxi naar het Shanghai Theater. Er is een optreden van acrobaten. Het geheel is er leuk. De Chinezen hebben geen idee van genummerde plaatsen. De voorstelling is erg gevarieerd.

Vrijdag 12 meiShanghai

We lopen richting Jade Buddha. We ontbijten ergens onderweg met een bord mie voor 3 yuan p.p.
De entree voor het klooster is 10 yuan p.p. Als je dan bij de ruimte komt, waar deze echt staat, moet je weer bijbetalen. Dat gebeurt zo vaak, dat we er niet goed van worden. Er zijn veel toeristen en daar maken we gebruik van. We lopen met zo'n groep mee en hoeven hierdoor niet extra te betalen. De andere drie gaan door de uitgang naar binnen en dat kost ook niets. Het boeddhabeeld komt uit Birma uit één steen. Hij is 1,82 meter hoog.
Dat geëmmer met het tillen, oplichten en belazeren van toeristen is begonnen in Xi'an. Alleen op plaatsen waar amper toeristen komen, zoals achteraf markten, word je niet belazerd. Op alle andere plaatsen moet je constant op je hoede zijn als je geld uitgeeft. We wantrouwen hierdoor iedereen. Dat is wel jammer en niet zo prettig.
Met z'n vijven eten we voor de laatste keer uitgebreid echt Chinees. Lekker en gezellig. Als we teruglopen, zien we ergens een vrouwtje danspassen oefenen bij een bandrecorder. Er staan een paar mensen te kijken. Carlo, Gerda en Wim gaan meedoen en binnen een mum van tijd staan er zo'n tweehonderd mensen te kijken. Ook op de brug staan ze allemaal om vooral maar niets te missen.

Zaterdag 13 meiNaar huis

Om 5:00 uur moeten we al verzamelen voor de vlucht die om 8:45 uur vertrekt. Veel mensen stappen erg laat in en foeteren op de afhandeling bij de incheckbalie. Sommigen hebben daar twee uur gestaan. Blij dat wij vroeg waren.
Om 13:35 uur Nederlandse tijd landen we op Schiphol en worden we thuisgebracht door Joke en Hilde.

Hier staan wat extra foto's in de fotogalerij.

Dit was een VNC reis.