Antarctica

6 t/m 27 december 2005

ANTARCTICA, het onmetelijk grote witte continent, ver van de bewoonde wereld, wordt vaak het laatste paradijs op aarde genoemd. Antarctica is zeker het meest geïsoleerde en ongerepte werelddeel. Het is het hoogste en droogste continent, temidden van de meest woeste oceanen op aarde, geteisterd door de zwaarste winden ter wereld. Het gebied is voor 98% permanent bedekt met sneeuw en ijs met een gemiddelde ijsdikte van 2.500 meter.
Ondanks de extreem barre omstandigheden spreekt Antarctica tot de verbeelding van velen. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de bijzondere bewoners. Keizerpinguïns, adéliepinguïns, Antarctische stormvogels en zuidpooljagers zijn vogels die uitsluitend op dit werelddeel broeden. Ook treft men hier ondermeer dwergvinvissen, bultruggen en zelfs orca 's.

Dinsdag 6 decemberInschepen Bark Europa (Antarctica)

Na een jaar voorbereiding is het eindelijk zover. We vertrekken voor drie maanden naar de zuidelijke helft van Zuid-Amerika en Antarctica. Het verslag van Zuid-Amerika is hier te lezen.

Vanavond gaan we voor drie weken aan boord van de bark Europa. We gaan eerst nog boodschappen doen. Laatste keer internetten voor we aan boord gaan. Ook de telefoon zal daar niet werken. Dus het laatste contact met het thuisfront. We kopen een T-shirt met lange mouwen en wat sweaters. Bang als we zijn om het koud te krijgen. Om de tijd te doden, gaan we wat eten: een grote pizza met een grote fles bier. Dan halen we onze spullen op in het hotel en lopen naar de boot. Gisteren zagen we een enorme viermaster naast de Europa liggen en we zeiden toen meteen: hé de Kruzenstern. En die blijkt het ook nog te zijn. Dan lijkt 'onze' Europa meteen klein. We schepen in: we leveren onze paspoorten in, krijgen instructies en worden ingedeeld in wachten. Die wachten zijn niet verplicht. Alles mag, niets hoeft. Het blijkt dat er maar zesentwintig gasten aan boord zijn (de volgende reizen zijn er minstens zesendertig). Heel erg prettig, vooral omdat wij nu met z'n tweeën een vierpersoonshut krijgen. We moeten nog laarzen hebben en iemand weet een goedkoop adres en raadt meteen plastic tuinhandschoenen aan. Je kunt ze ergens huren, maar dat kost US$ 15 per paar. Waar wij ze kopen, kosten ze € 7 per paar. De keus is niet moeilijk. Ze hebben ook grote maten laarzen en de knaloranje handschoenen zijn er in één maat: groot.
De bark Europa is een Nederlandse driemaster die in onze wintermaanden van Argentinië naar Antarctica vaart. Zolang we aan boord zijn, zijn we op Nederlands grondgebied.
We krijgen alarminstructie en een welkomstpraatje van kapitein Klaas vergezeld van een oorlam. We lopen langs de Kruzenstern, andere mensen mogen niet zover de pier op. Ik geloof dat die boot morgen voor publiek opengaat. De gasten (trainees worden we genoemd) van de Europa zijn meest Nederlanders, verder wat Zwitsers, Duitsers, een (Franstalige) Belg, een Fransman, een Spaanse, een Amerikaan en een Nieuw-Zeelander. De achttienkoppige bemanning bestaat uit nog meer nationaliteiten, maar ook overwegend Nederlands.
Om 19:00 uur is het diner: erwtensoep met rauwe ham en zelfgebakken bruin brood. Is dat even lekker na twee maanden van biefstuk. Koffie en thee is gratis en staat de hele dag boven klaar. Bij de koffie hebben we als dessert keus uit verschillende koeken.
De laatste passagiers komen pas 's avonds aan met het vliegtuig. Een gids en een passagier uit New Zeeland hadden twee dagen geleden al aan moeten komen, maar door de vliegtuigstaking hebben ze enorme vertraging. Ze zijn al blij, dat ze het überhaupt nog kunnen halen.
Als iedereen binnen is, vertrekken we vanavond in plaats van morgenvroeg. Om twee redenen: de (erg dure) loods kan dan gedeeld worden met een schip dat het Beagle-kanaal in moet komen. En het weer: de verwachting voor de komende dagen lijkt gunstig, daarna (het weekend) wordt het slechter.
Om 23:30 is het nog niet echt donker, maar alle lichtjes in Ushuaia branden en weerspiegelen, net als de Kruzenstern, mooi in het water. 's Nachts varen we door het Beagle-kanaal waar we dus niets van zien.

Woensdag 7 decemberAntarctica - Drake Passage

Niet zo goed geslapen, waarschijnlijk door het lawaai, want aan de golven kan het niet liggen. Onze hut ligt helemaal voorin en daar klotst het water goed hoorbaar.
Voor het ontbijt gaan we eerst naar buiten, waar men druk bezig is om de zeilen te hijsen. Prachtig gezicht. Als we het Beagle-kanaal uit zijn, wordt het weer wat ruwer, de wind wat harder, de golven wat hoger. Volop albatrossen, Kaapse duiven en skua's zien we langs vliegen. Ook de eerste dwergvinvis is gesignaleerd.
We zijn ingedeeld in wachten: vier uur op, acht uur af. Lia houdt het na twee uur al voor gezien. Het kan haar totaal niet boeien. Het lijkt of 80% van de mensen op bed ligt met zeeziekteverschijnselen. Wij hebben nergens last van.
De maximale windkracht is 4, wat goed zeilweer is. Wel lijkt iedereen dronken of op een pinguïn. We lopen allemaal vreselijk te waggelen. Buiten zijn overal netten en touwen gespannen tegen het overboord vallen en om het lopen makkelijker te maken. Als het even kan, zijn we buiten. Soms gaan we naar binnen om op te warmen.
Douchen is lastig. Eerst je evenwicht zien te bewaren en dan nog onder de straal blijven.

Donderdag 8 decemberAntarctica - Drake Passage

Martijn gaat wacht lopen van 4:00 - 8:00 uur. In het begin is het vrij koud, maar als de zon doorkomt, warmt het wat op.
Uitgebreid ontbijt met verschillende soorten versgebakken brood, vlees, kaas, eitje. Lekker. Vers fruit.
De boot moet ongeveer vijf knopen varen om op schema te blijven. Als er te weinig wind is, wordt er een motor bij gezet. Vandaag gebeurt dat de hele dag. En dit is de Drake Passage, die berucht is vanwege zijn voorjaarsstormen. Windkracht 8-9 is heel normaal. Wij dobberen wat, lekker zonnetje erbij, maar wel met jas, handschoenen en muts aan. Alle zieken zijn weer beter.
's Middags wordt het alleen maar zonniger. We schrijven in voor het moment van het zien van de eerste ijsberg. De winnaar krijgt een fles wijn.

Vrijdag 9 decemberAntarctica - Drake Passage

Wacht van 0:00 tot 4:00 uur, ook wel de hondenwacht genoemd. Deze begint veelbelovend. Weinig wind, weinig golven, ofwel niet koud achter het roer en de rest kan lekker binnen zitten. Na een tijdje moeten we de zeilen hijsen. Werk dus, maar daar word je wakker en warm van. Het bramen moet gebeuren, omdat de wind op komt zetten. Even later blijkt waarom dat zo is. Het begint te sneeuwen. Daarbij valt de wind helemaal weg en kunnen we uiteindelijk alle zeilen naar beneden halen. We gaan verder op de motor. Met een grote veger maakt Martijn het dek sneeuwvrij, omdat het anders wel heel glad wordt. We zien weer walvissen en de eerste pinguïns.
Tegen het eind van de ochtend begint de wind weer toe te nemen. Dan is het even hard werken. Alle zeilen moeten er weer op. De ideale zeilkoers is niet gelijk aan de koers die we willen varen. Maar om de vaart er in te krijgen, nemen we dat maar voor lief. Het betekent echter wel dat na de lunch (zuurkoolsoep en worstenbroodje) er weer werk aan de winkel is, omdat we moeten gijpen en dat is met deze boot niet zo snel gedaan.
Tegen tienen worden er pluimen van walvissen gezien, maar wel ver weg. Ze komen echter dichterbij. Volgens ons zijn het 'gewone vinvissen'. Er zit een groepje van drie en soms zie je drie pluimen in een keer. Iedereen staat buiten en is enthousiast. Beneden zitten er mensen met laptops om de foto's beter te kunnen bekijken, op te slaan en evt. te verwijderen.
Met z'n vijven schillen we de aardappels voor vanavond.
Er is nog steeds weinig wind en een erg kalme zee. 's Middags wordt het koud buiten. We blijven binnen en leggen een kaartje.
Wacht van 20:00 - 24:00 uur. Het is niet zo koud en er staat weinig wind. Daarna zetten we de zeilen bij, omdat er meer wind komt. Recht van achteren en dus gaan we hard. Het is moeilijk om koers te houden.

Zaterdag 10 decemberAntarctica - Aitcho Islands

's Nachts gaan we overstag. Waren we net gewend om de ene kant scheef op te lopen, nu moeten we de andere kant scheef op lopen. Het blijft lastig.
Om 6:15 uur wordt der eerste ijsberg gesignaleerd en Mariëlla is de winnaar. Het is meteen een joekel.
Het is koud buiten en er staat een harde wind. Af en toe een sneeuwvlok.
Elke keer als we naar buiten gaan, moeten we ons helemaal aankleden, allemaal laagjes, muts, sjaal, handschoenen. Binnen gaat alles weer uit. Wat een hoop troep hebben we dan.
Tegen tienen bereiken we de Aitcho Islands. Ze behoren tot de Zuid-Shetland-eilanden en zijn niet geheel bedolven onder de ijskap. Ze zijn bedekt met mosbedden en er wonen duizenden ezels- en kinbandpinguïns. We krijgen een lezing over de 'do's and don't's' en 's middags is het dan eindelijk zover. We gaan aan land. De eerste zodiak heeft een probleem met de benzinetoevoer. Maar er is een sloep en nog een andere zodiak. Er wordt contact gezocht met de dealer in Nederland en die zegt dat ze het probleem niet zelf kunnen oplossen. Maar het lost zich vanzelf op en ineens doet hij het weer.
In groepjes worden we aan land gebracht. Een natte landing. Maar daar zijn we op voorbereid en we hebben onze laarzen aan. Een koude wind, maar langzaam komt er meer zon. Op het strand staan de eerste ezels ons al op te wachten. Ze zijn aan het broeden. Ze zitten op hoopjes stenen en allemaal proberen ze van elkaar steentjes te pikken. Dus is er ruzie in de tent. Ze moeten constant opletten. Net alleen op de ander pinguïns, maar ook op roofvogels (eten de eieren) en robben (eten de pinguïns). Druk, druk, druk.
Er liggen wat weddellzeehonden, die men hier eigenlijk niet verwacht. Als je bij al die dieren op een paar meter afstand blijft, gaan ze gewoon door waar ze mee bezig waren. Ook zien we een paar poolkippen. Terug aan boord moeten we de laarzen goed schoonmaken. Op de eerste plaats tegen de stank in onze hut en op de tweede plaats tegen het verspreiden van verschillende materialen over de eilanden.
Op het schoolbord in de kajuit wordt elke dag bijgehouden hoeveel water er is verbruikt en hoeveel ze 'gemaakt' hebben.

Zondag 11 decemberAntarctica - Aitcho Islands - Halfmoon Island

Bij het ontbijt krijgen we gebakken eieren met spek.
Het weer zit mee en daarom worden om 6:30 uur de ankers weer gelicht. We varen maar een klein stukje naar de andere kant van het eiland. Om 8:00 uur zitten we al in de zodiaks, helemaal ingepakt, want er staat een harde wind. Per keer gaan er zes à acht man in een zodiak. Ditmaal gaan we voor de zeeolifanten. Er liggen weddellzeehonden die graag op ijs of sneeuw liggen en meer zeeolifanten die liever op de stenen of het strand liggen. Er liggen er vier heel dicht bij een pinguïnnest. Die is vast niet blij. Die beesten op het strand liggen uitgebreid te gapen en te grommen. Veel met de bek open en dan is die grote neus erg goed te zien. Die slurf wordt gebruikt bij het brullen en is pas goed ontwikkeld na hun achtste jaar. Een paar ligt er voor pampus: een paar ton aan blubber. Ze hebben een laag van vijftien centimeter. Als ze iets gaan verliggen, hoor je van die onsmakelijke geluiden.
Ook broeden er reuzenstormvogels (met een vleugelwijdte van twee meter) en de bruine skua's. Die nesten stellen allemaal niet veel voor. De bruine skua's vallen niet erg op tegen de bruine achtergerond, maar ze waarschuwen zelf wel als je te dicht bij komt. Hele stukken moeten we door de sneeuw lopen, waar je tot je kuiten in weg zakt. Het loopt niet echt makkelijk. We mogen niet over de mossen, want die zijn te kwetsbaar. Soms is er een beetje zon, soms een beetje sneeuw. Altijd wind.
De jonge zeeolifanten houden schijngevechten en ze oefenen voor als ze ouder zijn. Ze spelen in het water en de grond is bedekt met uitwerpselen die behoorlijk stinken. We lopen een heuveltje op waar we mooi uitzicht hebben op enkele witte en een paar blauwe ijsbergjes.
Om half twaalf zijn we weer terug bij de boot en worden we opgewacht met warme chocolade met rum.
Daarna varen we verder naar Halfmoon-eiland. Eerst alle zeilen hijsen, want het waait. Ze hangen net als de wind gaat liggen. Later waait het weer, maar uit de verkeerde richting. Dus gaan we op de motor verder. In de baai ligt een enorm Noors passagiersschip, de Noordkaap, dat ook voor de Hurtigroute wordt gebruikt. Zij gaat echter snel weg en dan hebben we het rijk weer voor ons alleen.
We horen het alarm drie keer overgaan en wij weten ondertussen dat dat het teken is om te verzamelen voor een praatje. We gaan voor anker en maken ons klaar om weer aan land te gaan: regenbroek, rubber laarzen, truien, jas, sjaal, muts, handschoenen en waterdichte handschoenen en veiligheidsgordel. Ook heeft iedereen een soort plastic slaapzak gekregen voor noodgevallen. Als we aan land gaan, moeten we deze meenemen en ook een flesje water. Als je van boord gaat, wordt dat aangetekend op een lijst. En als je weer terugkomt, wordt dat ook vermeld. Op een geven moment kent iedereen z'n nummer en worden die luidkeels doorgegeven. Verder gaat er altijd een noodpakket mee en een dokterstas. Voor in de zodiak is de regenbroek onmisbaar. Vooral als je voorin zit. De rubber laarzen zijn voor de landingen en de sneeuw, waar je af en toe tot je knieën in weg zakt.
We stappen aan land en de zon begint te schijnen. Het wordt warm. Erg warm. Eerst gaan de handschoenen uit, dan de muts af en de eerste laag jas. En dan nog lopen we te zweten. Ook de wolken rondom de bergtoppen verdwijnen en we hebben een stralende namiddag. We zien veel spelende pinguïns in het water en op het land. Ze hebben hele paden gemaakt die naar boven lopen. Wel zo handig voor hen want om met die korte pootjes door de sneeuw te ploeteren is ook niet alles. Er zitten veel kinbandpinguïns en één verdwaalde adélie. Ook poolkippen, kelpmeeuwen en blauwoogaalscholvers (in de verte). Die kippen komen heel dichtbij en zijn voor de duvel niet bang. Het blijft een enorm grappig gezicht hoe die pinguïns voort bewegen. We kunnen er lang naar kijken.
Om 18:30 uur zijn we op de Argentijnse basis uitgenodigd op de koffie. Die mensen zitten hier alleen in de zomer (december tot begin maart). De basis stamt uit 1953 en is dit jaar pas negen dagen open. Er zit nu veertien man. De paspoorten zijn meegenomen om af te laten stempelen. Hebben we toch een stempel van Antarctica.
Terug op de boot staan er zoutjes klaar, zoals elke middag. Soms zijn er kleine sliertjes die ze bij ons niet hebben en die wij ´krill´noemen. Zo is er ook altijd koffie met een koekje of snoepje (de buitenlanders houden niet van peperkoek, des te meer hebben wij) en bij de lunch is er altijd soep en nog wat warms. Vandaag was dat uiensoep met kaas en croutons en lasagne. Ook was er rosbief en rauwe ham. We zullen hier niet afvallen. 's Avonds eten we vis met sla en gebakken aardappelen met mayonaise.