Woensdag 5 oktoberNaar La Paz

We gaan terug naar La Paz. De bagage wordt met de kruiwagen naar de boot gebracht (toch wel erg prettig) en we varen in drie uur stroomafwaarts naar Rurrenabaque. Met het busje gaan we naar het vliegveld. Eerst geven we de bagage af, dan checken we in, betalen nationale taks (Bs. 7) en plaatselijke taks (Bs. 7). Alles bij een ander loket, zodat er nog heel wat mensen aan het werk zijn.
We vliegen om 14:00 uur wat mooi aansluit met de aankomst van de boot. Het vliegtuig zit vol: negentien man. In La Paz nemen we een taxi naar het hotel (Bs. 50) waar we meteen douchen en schone kleren aantrekken. In de jungle hebben we steeds hetzelfde aangehouden. Trek je wat schoons aan, dan is het binnen een kwartier toch weer vies en stinkt het ook.
Bij Sol & Luna gaan we lekker tabbier drinken. Het café is (of was) in Nederlandse handen en dat zie je terug op de kaart: uitsmijter, hutspot, bitterballen, pannenkoeken. Ook hebben ze plaatselijke gerechten en gerechten uit o.a. België, Indonesië, India, Frankrijk en Amerika. Er wordt ook een enkele Nederlandse plaat gedraaid. We hebben werkelijk overheerlijk gegeten. Het is relatief duur, maar voor ons nog altijd erg goedkoop.
We zitten aan het raam en slaan vol belangstelling het verkeer buiten gaande. Er rijden bussen, kleine bussen, nog kleinere busjes, taxi's en taxi's met groene vlaggetjes. Die laatste zijn een soort collectivo's en er staan een enorme rij mensen heel geduldig in een nette rij te wachten. Afhankelijk van de grootte van de auto stappen er vier of zeven mensen in. Bussen hebben hele smalle bankjes; er zitten vier rijen banken in zo'n busje en wij vinden altijd bij ons de achterste van de drie rijen al krap. Hier zouden wij helemaal niet in passen. Sommige bussen en auto's zitten prop- en propvol.

Donderdag 6 oktoberLa Paz

Om 8:00 uur worden we opgehaald voor een excursie naar Tiwanaku (Tiahuanaco), dat 75 kilometer naar het westen ligt. Het was de belangrijkste cultuur in de precolumbiaanse periode; een cultuur die 3000 jaar stand heeft gehouden. Het was destijds een enorme stad vol tempels en paleizen. Veranderingen in het klimaat leidden tot een hevige crisis en kwam het door voedselgebrek tot een einde (rond 1000 na Chr.).
Templete Subterráneo in Tiwanaku, BoliviaWe zitten in een busje met tien personen van allemaal verschillende nationaliteiten. De deur wordt met een stuk hout dichtgezet, zodat het niet tocht. Het is mooi weer; overwegend zonnig met prachtige wolken.
Tiwanaku ligt op 3880 meter hoogte. De toegang bedraagt Bs. 80. Er zijn heel veel bussen met heel veel schoolkinderen die ook op excursie gaan. De verschillende groepjes zijn te herkennen aan hun kleding of petten. Sommige maken aantekeningen in schriften.
We kijken het hele rond terrein rond. Het meeste is verdwenen, maar er staan nog een paar mooie monolieten en een Zonnepoort. De Templete Subterráneo is een ondergrondse tempel, die twee meter lager ligt dan het omringende terrein. In de omringende muren zijn 175 kopjes uitgehouwen, waarvan er geen twee hetzelfde zijn. De meeste zijn vrij verweerd, maar er zijn nog een paar mooie over.
We lunchen met de anderen, waarbij het ons opvalt, dat zij allemaal hun mes en vork in de 'verkeerde' hand houden.
Bij wat kraampjes kopen we een beeldje voor in de kast voor Bs. 10.
In het dorp Tiwanaku staat een hele mooie kerk aan een plein waarop nieuwe monolieten staan.
De terugweg is nog mooier dan de heenweg, doordat nu ook de besneeuwde toppen van de Andes zichtbaar zijn. Prachtig.
In La Paz dwalen we weer door de straatjes en zien overal openbare wc's. Die worden voornamelijk gebruikt door al die mensen die in de kleine kraampjes staan. Kosten Bs. 1.
Bij Sol & Luna drinken we nog een tabbiertje en eten aan de overkant bij een churrasqueria. Het ziet er nieuw uit en is erg rustig. Het eten smaakt prima.

Vrijdag 7 oktoberNaar Copacabana

Met de OV-bus worden we om 7:15 uur bij het hotel opgehaald om naar Copacabana te gaan. We rijden nog wat hotels langs voordat bij het busstation de laatste mensen instappen. De bus zit maar half vol.
Het druppelt een beetje en in El Alto sneeuwt het zowaar. Niet van die natte sneeuw zoals een paar dagen geleden, maar echte sneeuw. Gelukkig duurt dat niet lang.
Het landschap is mooi, vooral als we langs het Titicaca-meer rijden. Het is ondertussen zonnig geworden en het water is erg blauw. Op de achtergrond zien we de besneeuwde bergen. We moeten een klein stukje met de boot. Er is een aparte boot voor mensen en een voor de auto's en bussen. Er liggen heel wat boten en we zijn snel aan de overkant. Dan is het nog een stukje rijden naar Copacabana waar we om 12:00 uur aankomen. We worden opgewacht en naar hotel La Cúpula gebracht. We zitten hier op 3800 meter.
We lopen het dorpje in; groot is het niet. Er staan hotel-restaurantjes naast hotel-restaurantjes met daarvoor kraampjes met kleding, mutsen, armbanden, doeken en oorbellen. Alle stalletjes verkopen ongeveer hetzelfde. Veel dames dragen een bolhoed; de een wat hoger dan de andere. De meeste willen niet op de foto. Wij snappen niet hoe die hoeden blijven zitten. Ze zitten vrij stevig, maar ze zitten niet vast met spelden of zo.
We eten een empanada die erg goed gevuld blijkt en lekker is. Op een bankje op het plein eten we die op. Op de markt zijn al veel kramen gesloten. We kijken in de kathedraal die overdadig is gedecoreerd. In een aparte kelder staat een Mariabeeld met lange tafels waar kaarsen kunnen worden aangestoken. Op de muren zijn allerlei wensen opgetekend die mensen met kaarsvet hebben aangebracht.
's Middags houden we siësta in de hangmatten die in de tuin van het hotel hangen. We hebben uitzicht op de haven die vol met boten ligt, maar die niet gebruikt worden zo te zien. Het toeristenseizoen loopt op z'n eind.
Cerro Calvario, BoliviaOm 16:00 uur, als het wat minder warm is en wat meer bewolkt, lopen we naar boven naar Cerro Calvario. Dat is 150 meter omhoog lopen, een half uur, over een onverhard pad, soms met stenen, soms met traptreden. Vooral vermoeiend door de hoogte. Het is een kruisweg met veertien kruizen. Op de top staan zeven kapelletjes op de kam van de berg, die de zeven smarten vertegenwoordigen. We hebben prachtig uitzicht over de plaats en de baai.
In de hoofdstraat drinken we een biertje op een terras. We zijn blij dat ons hotel wat verder van het centrum ligt, want elk restaurant draait harde muziek. Er komen steeds meer toeristen op straat. Copacabana is de plaats met het grootste toeristengehalte. Het zijn wel voornamelijk jongere backpackers en wij vallen uit de toom. Als het afkoelt, gaan we naar binnen. We zitten bij Pueblo Viejo, een klein sportcafeetje. Er wordt vanavond gevoetbald voor de Copa America en Argentinië tegen Chili wordt uitgezonden. Er zitten veel kijkers die niets gebruiken. Jongeren met broeken die zelfs onder het kruis eindigen. Dat lijkt ons erg ongemakkelijk en dat is het blijkbaar ook, want ze zitten ze voortdurend op te hijsen. Zodra het rustsignaal klinkt, stormen ze naar buiten en voor de tweede helft komen ze weer terug.
We zitten hier wel gezellig en bestellen samen één pizza. Bij de buren hadden we al gezien hoe groot ze zijn en eentje blijkt meer dan genoeg. Aan het rondbrengen van de pizza's is te merken, dat ze er maar één tegelijkertijd klaar kunnen maken.
Men heeft hier een andere manier van turven. Wij tellen zo tot vijf: llll, zij doen:  .

Zaterdag 8 oktoberCopacabana

's Nachts heeft het geregend en op de bergen in de verte zien we verse sneeuw. Nu is het droog en zonnig.
Vandaag gaan we naar Isla del Sol. Goed 8:30 uur stappen we op een overvolle boot met hele smalle, krappe zitplaatsen. Boven op het dek zitten ook mensen, maar qua temperatuur lijkt ons dat niet zo lekker. We varen met een slakkengangetje. Over 23 kilometer doen we 2:15 uur. Dat had van ons heel wat sneller gemogen. Wij blijken een privégids te hebben. We hadden een excursie met een groep geboekt en wíj samen blijken dé groep. De gids is vanochtend om 4:00 uur uit La Paz vertrokken en gaat vanavond weer terug.
Op het eiland wonen 2000 mensen verdeeld over drie woongemeenschappen elk met een eigen schooltje. Er zijn geen auto's op het eiland.
We varen eerst naar de noordpunt van het eiland waar we een prachtige wandeling maken. Schitterende vergezichten. Heel prettig dat we een gids hebben die ons van alles en nog wat uitlegt. Veel mensen weten niet waar ze heen moeten en wat er te zien is. Onze gids wordt dan ook vaak aangeklampt met vragen.
Het is heerlijk wandelen. Soms schijnt de zon, soms wat bewolkt. Aangename temperatuur. Het is drie kwartier lopen naar 3980 meter over een redelijk goed pad. We moeten dezelfde weg terug.
We zien o.a. een oude stenen offertafel en Pilkokayna, een paleis uit de periode vóór de Inca's.
We lunchen bij Willka uta wat 'zon' en 'huis' betekent. We krijgen een heerlijk soepje en forel en dat alles voor Bs. 25.
Om 13:30 uur vertrekt de boot naar het zuidpunt. Veel mensen van de boot lopen daar in drie uur naar toe. De mensen die nu op de boot zitten, dragen allemaal goede wandelschoenen, maar het lijkt alsof ze nooit van de gebaande paden komen. Onze schoenen zien er niet uit.
Bij het zuidpunt lopen we honderd meter omhoog over een oude Inca-trap en lopen door naar de Zonnetempel. Een Duitse mevrouw loopt met ons mee; de rest gaat met de boot. De tempel is drie kwartier lopen en de boot blijft hier een uur liggen. Onze gids heeft echter geregeld, dat we bij de tempel opgepikt zullen worden.
Volgens ons hebben we vandaag mazzel gehad met het weer. Als we dicht bij Copacabana komen, zien we erg donkere wolken boven de bergen en in de verte zien we het weerlichten. 's Avonds regent het en 's nachts horen we dat ook regelmatig. Goed tegen het stof, zullen we maar zeggen.
 Bij Pueblo Viejo bestellen we o.a. een portie brood met knoflook. We krijgen een heel bord vol voor maar Bs. 10.

Zondag 9 oktoberNaar La Paz

We slapen uit en ontbijten op ons gemak. De bus terug naar La Paz vertrekt om 13:30 uur, zodat we alle tijd hebben. Het is druk op straat met veel kraampjes en veel lokale mensen. Veel ouderen lopen nog in de traditionele klederdracht. Het centrale plein staat helemaal vol met versierde auto's. Een priester loopt rond om die te zegenen. De motorkap gaat open en ook de binnenkant wordt met wijwater besprenkeld. Daarna wordt er vuurwerk afgestoken en sterke drank gedronken.
Indianen, BoliviaWe gaan op een stoeprandje naar de mensen zitten kijken. Later kopen een bolhoed voor Bs. 55. Die kunnen blijkbaar niet tegen regen, want als het even drupt, dragen de vrouwen ze in een plastic zak op hun hoofd.
Een Japanse spreekt ons aan. Of wij weten waar ze haar kaarten kan posten. Het postkantoor is al gesloten en heeft geen buitenbrievenbus. Zelf vertrekt ze naar Peru. Wij nemen de kaarten mee naar La Paz en doen ze daar op de bus. Als er een kleine regenbui valt, blijken de bolhoeden niet tegen regen te kunnen. Waarom zouden de vrouwen ze anders in plastic zakken stoppen en met zak en al op hun hoofd zetten?
De bus is tot op de laatste plaats bezet en de tocht verloopt voorspoedig. De meeste mensen komen uit Peru wat te horen is aan het slaken van allerlei kreten bij de eerste aanblik van downtown La Paz. De stad ligt dan ook indrukwekkend in een kom.
In een kwartiertje lopen we naar het hotel. Het is verbazend rustig op de weg (zondag); er is heel weinig verkeer. Ook zijn veel restaurantjes en winkeltjes dicht.
Bij het hotel checken we in, onze achtergelaten bagage wordt gebracht en we gaan naar de kroeg. Bij Sol & Luna worden we verwelkomd door muziek van 'onze' Henk uit Utrecht. Er zit een Nederlandse groep en wat drinken die: flesjes Heineken. Wij houden het bij het plaatselijke tabbier Paceña. Dat is veel lekkerder.

Maandag 10 oktoberLa Paz

Heksenmarkt, BoliviaWe gaan vandaag de stad in. We beginnen bij de San Francisco-kathedraal die om de hoek ligt. Wij kijken er even binnen, maar er is een dienst gaande en we besluiten later terug te komen. Dan blijkt hij echter dicht. We hebben wel een indruk gekregen van heel veel goud. Misschien kunnen we morgen nog even kijken.
Op de Heksenmarkt worden de vreemdste producten aangeboden om voorspoed en geluk aan de koper te garanderen. Er hangen foetussen van lama's, vreemde kruiden en andere magische voorwerpen. We kopen een geestenvanger.
Op de Mercade Negro heerst grote bedrijvigheid en is het lekker druk. Heerlijk om daar een tijdje rond te dwalen en te kijken naar de mensen en de producten.
Dan lopen we naar Plaza Murillo waar het presidentieel paleis staat, de Cathedral de Nuestra Señora de La Paz en het Palacio Legislativo, het parlementsgebouw. Wij kijken ook nog even in de Calle Jaén, het museumstraatje waar mooi gekleurde gebouwen staan.
Daarna is het tijd voor siësta. De Nederlanders die we in Samaipata hadden ontmoet, blijken ook in ons hotel te zitten. Later in het café komen we ze weer tegen.
De laatste avond eten we, net als de eerste in Santiago, bij de Japanner. We bestellen een grote schotel met allerlei verschillende soorten sushi's, sashimi en maki.

Dinsdag 11 oktoberNaar huis

We proppen alles in onze rugzakken, want we gaan vandaag naar huis. Het hoeft niet meer netjes, want thuis gaat toch alles in de was.
Om 10:00 uur checken we uit en gaan nog even de stad in.
De San Francisco-kathedraal is open en er is wederom een dienst. Toch gaan we voorzichtig verder de kerk in, want hij is wel heel mooi van binnen. Het goud blinkt je van alle kanten tegemoet. Ook de Augustin en de kathedraal op het Plaza de Murillo zijn open. Beide zijn minder mooi.
Het Etnologisch Museum (Bs. 15) heeft o.a. een mooie verzameling maskers. De rest van de tijd zitten we uit op de trappen van het Plaza de Murillo. Ouders met kleine kinderen voeren de vele duiven en er lopen nog veel vrouwen met bolhoed.
Om 14:00 uur nemen we een taxi naar het vliegveld. Gisteren hebben we met heel veel moeite via internet ingecheckt (het programma werkt niet bepaald gebruikersvriendelijk). We waren voorbereid op een inchecktijd van meer dan een uur (we zagen de rij en werkwijze in Santa Cruz), maar er is helemaal niemand voor ons en alles gaat supersnel. We krijgen meteen de instapkaarten voor Lima en voor Madrid. Lekker handig.
We gaan wat eten bij de Subway en daar kunnen we meteen internetten, zodat we de stand van Zweden-Nederland bij kunnen houden.
Om 17:15 uur vliegen we naar Lima (Peru). Ons leek de overstaptijd wat kort (vijftig minuten), maar er is een uur tijdsverschil met Bolivia en we hebben een uur en vijftig minuten. Tenminste dat zouden we hebben als we op tijd waren vertrokken, maar dat werd bijna een uur later. De andere mensen zitten allemaal al in het vliegtuig als wij aankomen. We vertrekken ongeveer op tijd (19:10 uur) en gaan verder naar Madrid. We hebben allebei twee stoelen, zodat we wel lekker ruim zitten.

Woensdag 12 oktoberNaar huis

Om 14:00 landen we in Madrid en van 16:20 tot 18:20 uur vliegen we naar Amsterdam.

Hier staan wat extra foto's in de fotogalerij.

Dit was een Passaat reis, uitgevoerd door Ben Verhoef Tours.