Egypte

28 september t/m 19 oktober 1986

EGYPTE heeft circa 43 miljoen inwoners en het land is bijna dertig keer zo groot als Nederland. Doordat de bevolking met zo'n 2% per jaar toeneemt, stijgt het inwonertal snel. De bevolking is mohammedaans. Een minderheid bestaat uit 14% kopten en verder wat katholieken, protestanten en joden.
Doordat er in de vruchtbare Nijldelta alleen maar plaats is voor landbouw, moeten de steden in de woestijn worden gebouwd.
Dit is onze eerste trip naar een 'ver' land en we moeten maar afwachten of het zal bevallen. We hebben geboekt bij een klein reisbureautje in Amsterdam genaamd Transglobal. Na lang wikken en wegen hebben we gekozen voor een kampeerreis. De overwegingen waren vooral: de hotels zijn smerig, van het eten daar wordt je ziek en dan kun je beter met een eigen kok op reis gaan in een eigen tent.

Zondag 28 septemberNaar Caïro

We vliegen met Singapore Airlines van Amsterdam naar Caïro. Het begint al aardig als we in Amsterdam een vertraging van acht uur hebben doordat er eerder op de vlucht een bommelding is geweest. Daarom komen we midden in de nacht in Caïro aan.
Onze groep bestaat uit Phil, onze reisleider, met onvervalste Engelse humor, Ali, onze chauffeur, Hassan, ons kokkie en negentien andere reisgenoten.

Maandag 29 septemberCaïro

Caïro, de grootste stad van Afrika heeft circa 15 miljoen inwoners.
Het is er erg smerig: iedereen gooit alles achter zich op straat. Het verkeer is een grote chaos. We weten nog steeds niet of het verkeer van rechts of van links voorrang heeft. Men rijdt door rode stoplichten en agenten worden genegeerd. Een straat oversteken is iedere keer echt een gevaar voor eigen leven. De meeste mensen hebben geen rijbewijs, maar toch gebeuren er weinig ongelukken. Gebeurt het wel, dan wordt er vriendelijk naar elkaar gezwaaid en wordt er gewoon verder gereden. De auto's zien er dan ook allemaal uit alsof ze ieder moment in elkaar kunnen zakken. Het belangrijkste van een auto is echter de claxon: degene die het eerst, het hardst of het langst toetert heeft voorrang. Bovendien hebben ze ook nog een radio met maar één stand: oerend hard! De Egyptenaren zelf proberen dit nog te overstemmen. Een herrie!!!
We overnachten in het Indiana hotel en gebruiken de eerste dag om de stad zelf te bekijken. Later na de rondreis door het land komen we terug voor de piramides.
In het 'Egyptian Museum' liggen o.a. de schatten van Toetanchamon die men uit zijn graf in Thebe heeft gehaald. Toegang kost 500 piaster (ƒ 0,75).
Begraafplaatsen in Caïro hebben complete huizen staan zodat de 'ka' van de dode terug kan keren. Deze huizen bevatten alle voorwerpen uit het gewone dagelijkse leven.
Bij het binnengaan van een moskee moet je of je schoenen uit doen, of je krijgt een paar sloffen, die je over je schoenen kunt aantrekken. De Moskee van Mohammed Ali is in 1857 voltooid. In het midden staat een achthoekige fontein voor het wassen van gezicht, handen en voeten. Men moet immers zuiver voor Allah verschijnen. De vloer van de moskee zelf is belegd met rode tapijten, de muren en zuilen zijn van marmer. Aan ijzeren kettingen hangen honderden glazen lampen. In iedere moskee is een nis die de richting van Mekka aangeeft. Op de moskee staan minaretten die wel vierentachtig meter hoog zijn. De moskee staat ook afgebeeld op een van de munten (evenals de piramides).

Dinsdag 30 septemberNaar El Fajoem, woestijnkamp

Vanuit Caïro rijden we door de woestijn naar de oase van El Fajoem. Dit is een kunstmatige oase, die vanuit de Nijl bevloeid wordt via een driehonderd kilometer lang kanaal. Het kanaal is circa 2.000 voor Christus gegraven. Onderweg zie overal bouwwerken staan waarin duiven worden gehouden. Als de jongen groot genoeg zijn om voor zichzelf te zorgen, worden de ouders opgegeten.
De Piramide van Meidoem, nu nog veertig meter hoge, een onvoltooide piramide, werd een mislukking doordat men probeerde hem onder een hoek van 75º te bouwen. In de piramide zelf is niets te zien. Je moet door smalle gangetjes kruipen tot je in een kamer komt. Het is er bloedheet, omdat er nooit verse lucht komt. De muren zijn kaal en niet beschilderd. Het enige wat er te zien is, zijn de vleermuizen.
Dan slaan we ons eerste kamp in de woestijn op, vlakbij het plaatsje El Ashmünein. Terwijl een groep de aardappels staat te schillen, komt er een soldaat op ons af. We mogen hier niet staan; de soldaten zijn bang voor Libische terroristen. Als er wat met ons gebeurt, dan zouden de soldaten de schuld krijgen. We worden verplicht om bij hen in het kamp onze tenten op te zetten. Zo zetten we voor het eerst (en dan nog wel in het donker (17:15 uur)) onze tentjes op. Overal lopen van die grote torren (scarabeeën) rond. Er wordt verteld dat, als je er een dood maakt, het gaat regenen. Dat gebeurt dus niet. Hier in de woestijn kun je 's nachts een schitterende sterrenhemel zien. Dit komt omdat er verder geen steden in de omgeving zijn die veel licht geven. Later steekt er een enorme storm op, maar het tentje houdt het goed.

Woensdag 1 oktoberNaar Luxor

De eerste van de vele tempels die we zullen bezoeken, is de dodentempel van Seti I; zijn echte graf is in Thebe. In deze tempel zijn nog prachtige kleurrijke reliëfs te zien. In het plafond zitten wat gaten, waar licht door naar binnen schijnt. Onze gidsen schijnen met spiegeltjes op de bezienswaardigheden. Zo kun je nog wat fotograferen. De toegangsprijs voor de meeste tempels is 1 pond (ƒ 1,50).
Op de huidige plaats van Luxor lag vroeger de rijke stad Thebe, ooit de hoofdstad van Egypte. De tempels van Luxor en Karnak waren vroeger met elkaar verbonden door een drie kilometer lange sfinxenlaan. Ramses II heeft deze aan laten leggen. De tempels (en piramiden) werden waarschijnlijk als volgt gebouwd: als de eerste laag was gelegd, werd er met zand en stenen een oprit gemaakt. Daaroverheen werden de steenblokken omhoog gesjouwd en dan weer neergelegd op specie. Weer een nieuwe oprit werd gemaakt, wat langer, want de hellingshoek mocht niet te groot worden. Als men helemaal bovenaan was gekomen, zat de tempel helemaal in zand en stenen. De tweede fase verliep van boven naar beneden: de zand-  en steenlaag werd verwijderd en op de muren werd kalksteen aangebracht die weer helemaal gebeeldhouwd werd.
In diverse tempels zijn lichaamsdelen van bepaalde goden of farao's helemaal weggebeiteld. Je ziet ook grote matrices, waarin de landen en de voorwerpen tegen elkaar zijn uitgezet, zodat de aantallen kunnen worden afgelezen die de farao had gekregen of buitgemaakt.
Bij de tempel van Luxor staat aan de sfinxenlaan nog maar één obelisk. De andere is door Napoleon mee naar Frankrijk genomen en staat in Parijs op de Place de la Concorde.

Donderdag 2 oktober en vrijdag 3 oktoberDal der Koningen

's Morgens om 7:00 uur zitten we al op ezeltjes. Eerst de Nijl over, want de dodenstad ligt op de westoever, de oever van de doden, waar de zon ondergaat. De farao's lieten hun graven in het diepste geheim in de rotsen uithakken. Schuin naar beneden lopende gangen van tientallen meters lengte, schijndeuren en kamers, valkuilen e.d. moesten de mummie een ongestoorde rust bezorgen. Helaas is dat niet gelukt. In tegenstelling tot de piramiden zijn de rotsgraven van binnen helemaal gebeeldhouwd en beschilderd. De kleuren zijn buitengewoon goed bewaard gebleven.
Het graf van Toetanchamon is een van de kleinste graven. Het is het eerste graf dat intact is gevonden. De derde mummiekist en de mummie liggen hier nog in de open sarcofaag. De rest van de spullen staat in Caïro in het museum. Nu pas zie je dat het hier werkelijk propvol moet hebben gestaan met allerlei voorwerpen. In Caïro staat zoveel en hier is maar weinig ruimte.
We hebben een dagkaart voor alle tempels in de dodenvallei die 5 pond kost (ƒ 7,50).
Vanaf deze kant zie je mooi hoe de Nijl de levensader van Egypte is. Als een streep zie je de afscheiding tussen het groene bevloeide deel en de woestijn.

Zaterdag 4 oktoberNaar Assoean

In Assoean ligt de onvoltooide obelisk. De obelisk was al aan drie kanten los toen hij scheurde. Het zou een stuk graniet geweest zijn van ongeveer 1.100 ton. In de granietgroeve hakte men blokken graniet die in heel Egypte gebruikt werden. Ze transporteerden ze naar de piramiden, die negenhonderd kilometer noordelijker liggen.
In 1970 is hier een stuwdam door de Russen voltooid. Aan de ene kant ligt de Nijl, aan de andere kant, zestig meter hoger, ligt het Nassermeer. De dam maakte een eind aan de jaarlijkse overstromingen van de Nijl en zorgt voor een constant niveau van de rivier. De landbouw ondervindt echter nadelige gevolgen doordat er veel minder vruchtbare slib op de oevers wordt afgezet. Ook Nubië is door de bouw van de dam verdwenen. Hiermee is een eind gekomen aan een eeuwenoude unieke wooncultuur. De donkere Nubiërs werden naar de hoger gelegen kale rotsen verdreven en gedwongen in de stad te gaan werken. Hun eigen taal, zeden en eeuwenoude gewoonten verdwenen.
Op de markt van Assoean kijk je je ogen uit. De mensen zijn hier ontzettend vriendelijk! Dit in tegenstelling tot sommige andere plaatsen in Egypte. Misschien komt het doordat er hier minder toeristen zijn. Of zijn het de Afrikaanse invloeden? De straatjes zijn erg smal en alles ligt gewoon op straat; in het zand dus. Brood is moeilijk te krijgen; er is een tekort aan meel. Vlees is maar twee dagen per week te koop; de kippen worden geslacht waar je bij staat.
Naast Kitchener's Island, een eiland vol met planten uit de hele wereld, bijeengebracht door de heer Kitchener (uiteraard), brengen we ook nog een bezoek aan het eiland Philae. Door de aanleg van de dam heeft ook deze tempel lang onder water gestaan. Later heeft men hem naar een hoger gelegen eiland verplaatst.

Zondag 5 oktoberNaar Abu Simbel

Abu Simbel ligt helemaal in het zuiden, vijfendertig kilometer van Soedan. Door de bouw van de Assoean dam en het daardoor ontstane Nassermeer, zou deze tempel onder water verdwenen zijn. Er werd een reddingsactie ondernomen, die ruim vier jaar zou duren. De hele tempel werd in blokken van drie tot dertig ton gezaagd en op een rotsplateau zestig meter hoger en tweehonderd meter landinwaarts weer neergezet.
De grote tempel is drieëndertig meter hoog en achtendertig meter breed. Alleen de voorkant van de tempel is verplaatst. Je kunt de berg binnengaan, waar je het geweldige kunstmatige gewelf van beton kunt bekijken.
De binnenkant van de tempel is drieënzestig meter in de rotsen uitgehakt. De tempel is zo gebouwd dat twee keer per jaar, op 21 februari en 21 oktober, de zon op het heilige altaar schijnt. Dit staat helemaal achter in de tempel. Verder komt er helemaal geen licht naar binnen. Het is er aardedonker.
De toegangsprijs is 3 pond + 2 pond voor de kleine tempel en 1 pond voor een gids. Totaal ƒ 9.
Ramses II liet deze tempel bouwen. Hij hield niet alleen van bouwen, maar ook van vrouwen. Hij is er met drieënveertig getrouwd; deze hadden zevenenzestig dochters en honderdelf zonen.